Annelere Tavsiyeler

Günümüz annelerinin içinden çıkamadığı, kara kutu bir düşünce suçlu annelik psikolojisi. Özellikle de çalışan annelerin. Oysa değişen günümüz şartları artık hemen hemen her ailede anne ve babayı çalışır kılıyor. Anne olarak çocuğunuzla çok zaman geçirmekten ziyade, çocuğunuzla faydalı zamanlar geçirmeye kendinizi odaklarsanız, suçluluk duygusunu da bir nebze olsa kenara bırakmış olursunuz. Kendinizi suçlu hissettikçe bu duygunuzu ona da hissettirirsiniz. Bu yüzden suçlu annelik duygusundan kendinizi arındırmalısınız. Peki ama nasıl mı? Eğitmen, Danışman ve Sosyolog Ebru Demirhan’a sorduk.

Annelik milyonlarca duyguyu beraberinde getiriyor

Çocuklar, ailemizin neşesi, bereketi, sevgiyle beklenen, özlenen, her zaman korumak istediğimiz minik canlarımız. Her zaman her ailede durum tam olarak böyle olmasa da olmasına niyet ettiğimiz tablomuz bu. Çocukların sevgiyle karşılanıp güvenle korunduğu vakit, dünyanın var olma amacına ulaşacağına inanıyorum.

Ebeveyn olmak, sevgi ve güvenle beslemek, yol göstermek, ihtiyaçlarını karşılamak gibi birçok eylem ve duygu bütünün kısaltılmış halidir. Bazen çocuk olmak bazen de ebeveyn olmak hazırlıklı olduğumuz durumlar olmayabilir. Anne olmanın içgüdüsel ya da öğrenilmiş davranışlar bütünü olup olmadığı hala tartışılıyor ve psikoloji dünyası bu konuda araştırmalar yapmaya devam ediyor. Keza, babalık da öğrenilen bir hal mi yoksa erkeğin içinde barındırdığı bütünselliğin bir parçası mı konusu da araştırmaların bir parçası.

İçgüdüsel olsun olmasın annelik milyonlarca duyguyu beraberinde getiriyor. Sevgi, şefkat, merhamet daha da yüzeye çıktığı kadar endişe, kaygı, korku ve suçluluk da kendisini hemen gösterebiliyor. İnsanın içinde birçok duygu birbirine bağlıdır. Her duygu diğer ucu ters orantılı bir şekilde hareket eder. Örneğin; neşe arttıkça öfke azalır, öfke arttıkça neşe azalır. Anne yeterliliğini hissedemez, anneliğine güvenemezse yerini yetersizlik ve suçluluk duyguları alabilir.

Anneliğin doğrusu yoktur

Bu konuda doğrunun ne olduğu, çocuğa göre çok ve çeşitlidir. Anneliğin doğrusu olmamakla birlikte yanlışı vardır. Yanlışını bildiğimiz, doğrusunun çok açılımlı bir yelpazesi olan annelikte anneler neden suçluluk duygusu ile kaybolur? Bir bebeğin aileye gelmesinin arkasında muhteşem bir matematik vardır. Çocuğun olduğu her yerde, her anne doğru çocuk/çocuklarla birliktedir. Yani çocuklar aileye öğrenmek ve öğretmek için gelirler.

Çocuğun ve annenin hayatını olumsuz etkileyebilir

Ailede şiddet, istismar, ihtiyaçların bilerek karşılanmaması, evlat ayırımı gibi hikayeler varsa ebeveynler suçluluk hissedebilir. Bildiğiniz gibi genellikle bu gibi durumların içinden pek suçluluk duygusu çıkmıyor. Bunun dışındaki suçluluk duygusu annenin kendine ve anneliğine yüklenmesidir ki çocuğun ve annenin hayatını olumsuz etkileyebilir.

Yine de hasta oluyor, yediremiyorum, uyutamıyorum…

Günümüzde yaygın olan ve bana çoğunlukla ağlayarak gelen suçlu anne profilinde; yeterince bakamıyorum, yeterince sevemiyorum galiba, onun için her şeyin en iyisini seçmeye çalışıyorum yine de hasta oluyor, yediremiyorum, uyutamıyorum, onu bırakamıyorum, ona zaman ayıramıyorum gibi cümlelerle kendilerini anlatıyorlar. Bu gibi cümlelerin ve duyguların hemen hemen hiçbiri çocuğa ait değil. Hepsi annenin kendisine ve anneliğine yüklediği değersiz anlamlar.

Anne ne hissederse çocuğa akar

Hayatın başlangıcında anne ile çocuk arasında kurulan kordon her ikisi de yaşamdan ayrılana kadar devam eder. Anne ile aramızdaki kordon doğumdan sonra organik bir bağa dönüşür. Yaşamdan ayrılana kadar da karşılıklı akmaya ve beslemeye devam eder. Annenin duyguları çocuğa, çocuğun duyguları anneye akar. Aradaki bağın gerekliliğinde çocukluk döneminde anne ne hissederse çocuğun onu hayata geçirme yükümlülüğü vardır. Anne neşeli ise çocuk neşeyi yaşatır, endişeli ise akan duygu endişelendirecek olaylar yaşatır. Suçluluk akıyorsa anne için suçlanacak ortamlar oluşur ve çocuk annenin suçluluğunu çeşitli şekillerde ifade eder.

Çocuklar ebeveynlerinin içini anlar ve orada yanlış giden her şeyi farklı şekilde ifade ederek “Bundan vazgeçin!” demek isterler. Örneğin; annenin yoğun suçluluk duygusu karşısında fizyolojik bir sebep olmaksızın ağlayan bebek, suçluluk ortadan kalkınca sakinleşir.

Kendi anneniz ile ilişkinizin nasıl olduğunu düşünün

Kendi anneliğinize suçluluk atfederken kendi anneniz ile ilişkinizin nasıl olduğunu düşünmeyi ve yorumlamayı tavsiye ederim. Ebeveynliğin üzerinde bazen büyük kayalar vardır. Gelenekler, yetiştirilme tarzı, yaşayamadıklarımız, özlediklerimiz gibi toplamda ağır gelen birçok bileşeni olan bir konu. Belki de “Annem gibi olmayacağım!” derken kendinizi anneniz gibi davranırken bulup içten içe onu suçluyorsunuz. Bu anlamda kendinizi tanımaya ihtiyacınız olabilir.

Annelik gelişebilir, değişebilir

Suçluluk anneliğe yakışmaz. Annelik gelişebilir, değişebilir, olağandan daha fazla anlam ve değer üretebilir. Suçluluk tüm bu gelişmenin önünde duran büyük kayadır. Daha çok çalışan annenin olması, iş dünyasının ve büyük şehirlerin çetin koşullarında “anne” olmaya çalışmanın zorluklarını tartışmaya gerek yok. Tüm bunların içinde çocuğunuzla olan vakti sadece ona ayırıp kalpten kalbe besin bağı kurun. Onun olanı ona verin, sevgi, güven, rehberlik... “Benden daha iyi bir çocukluğu olsun.” düşüncesi ile onun kimliğine uymayan yollara sokmaya çalışmayın. Çocuklarımız için en doğru yolu ve yönlendirmeyi onları tanıyarak bulabiliriz. Bazen onlar kendi yollarını bulurlar, bize seyirci olmak düşer.

Neyseniz o olun

Her zaman daha iyisi olabilir elbette. Her nerede ne kadar anneyseniz çocuğunuz için gerekli ve yeterli bir noktadasınız. Onun hayat amacına en uygun annesiniz ki sizinle birlikte. Neyseniz o olun ve anneliğinizi rahat bırakın. Sıkışmış annelik çocukların üzerinde bir yüktür. Kendinizi ve çocuklarınızı özgürleştirmek için sadece anneliğinizi onarın, kendinizi ve çocuğunuzu tanıyın, ortak dünyanızın verimli olabilmesi en faydalı eylemlere başvurun, gülmek gibi, sevmek gibi...