Bebeğime Ne Yedireyim?

Bebeğimiz 6. ayını doldurduğunda ek gıdalara başlamamız gerekir. Bu hem artan besin ihtiyaçları hem de farklı tatlara alışıp, çiğneyerek yutma becerisini zamanında öğrenmesi için gereklidir. Uzman Diyetisyen Şebnem Kandıralı Yıldırım bebeğime ne yedireyim? diye soran ailelere önerilerde bulunuyor. 

Bebeğiniz yaklaşık 6 aylıkken ekstra vitamin ve minerallere (özellikle demir ve çinko) ihtiyaç duymaya başlar. Anne sütü veya süt yetersizse bebek mamaları, bebeğinizin ihtiyaç duyduğu besin öğelerini 6 aya kadar karşılar. Bebekler 6 aylıkken katı yiyeceklere geçiş için yeterince büyümüş ve gelişmişlerdir. Bebeğiniz için anne sütü (günde en az 500-600 ml) veya bebek mamaları katı besinler başlasa bile bebek 8-9 aylık oluncaya kadar devam etmeli ve katı yiyeceklerden önce sunulmalıdır. 9 aylıktan sonra anne sütü veya mamadan önce katı besinleri verebilirsiniz. 

Bebeğinizi emzirmeye devam edin

7-12 ay arası anne sütü ve/veya mamaların yanı sıra su en iyi içecektir. Mümkünse bebeğinizi 12 ay ve üzeri emzirmeye devam edin. İnek sütü vermeden önce 12 ay bekleyin. Homojenize tam yağlı inek sütü ile başlayın ve 2 yaşına gelmeden yağsız veya yarım yağlı sütler içirmeyin. Doğal veya eklenmiş şeker içeren meyve suyu, gazlı içecekler, aromalı sütler vb. vermekten kaçının. İçeceklerdeki şeker bebeğin dişlerine zarar verdiği gibi, şekerli besinler için bir tat algısı geliştirmesine neden olabilir. Bebeğinize asla çay, bitki çayı, kahve, alkol veya enerji içecekleri gibi yetişkin içeceklerinden vermeyin.                                                                                                                                                                   

Kaşıkla beslemeye başlayabilirsiniz

Bebeğiniz hazır olduğunda yaklaşık 6 aylıkken, kaşıkla verilebilen püre yiyeceklerle başlayın. Sonraki birkaç ay içinde ezilmiş veya doğranmış yiyeceklerle devam edin. 7-8 aylıkken bebeğin alabildiği, ağızlarına götürüp çiğneyebildiği parmak besinlere geçebilirsiniz.

Bebeğiniz büyüdükçe doku, çeşit, tat ve yiyecek miktarı ekleyin. Önce sebzelerle tanıştırın, ardından meyveleri ekleyin. Ek besinlere bebek aşırı yorgun veya aç olmadığı zaman günde 1 sefer birkaç çay kaşığı sunularak başlanmalıdır. Miktar ve sıklık, günde bir seferden ikiye ve son olarak günde üç beslemeye kademeli olarak artırılabilir. Bebeğin kendi hızıyla gitmek ve beslenmek için bolca zaman ayırmak önemlidir. Bu sayede bebekler katı yiyecekleri ağzın önünden arkaya doğru hareket ettirerek yutması gerektiğini öğrenir. Herhangi bir ek besine negatif reaksiyon (solunum, deri veya GI sorunları gibi) fark ederseniz, o besini tekrar denemeden önce 1-3 ay bekleyin.
Bebeklere 6 aydan önce ekmek, makarna, kahvaltılık gevrekler gibi buğday ve glüten içeren yiyecekler, yumurta, balık/ kabuklu deniz hayvanları, yumuşak ve pastörize olmamış peynirler kesinlikle verilmemelidir.                                                                                         

* Dünya Sağlık Örgütü 6 aylıkken anne sütüne ek olarak günde 2-3 kez katı besin öneriyor, 6-8 aylıkken günde 3-4 kez katı besine arttırılmalı, 9-11 ay ve 12-24 ay araları ise ana öğünlere ek günde 1-2 sefer de besleyici ara öğünler verilmelidir.                                                                                                                

Bebekler katı besinlere başladıklarında pürüzsüz ve akışkan yiyeceklere ihtiyaç duyarlar. Yemek veya püre yapmadan önce sebze ve meyvelerin kabuklarını ve tohumlarını/çekirdeklerini mutlaka alın. Püre haline gelen yiyecekleri daha akışkan hale getirmek için anne sütü veya mamalardan destek alınabilir. Bebekler anne sütünün sade tadına alışkın olduklarından verilen ilk besinlerinde sade olması önem taşır. Bebek maması hazırlar veya satın alırken tuz, şeker, bal, tatlandırıcılar, krema, tereyağ, margarin, soya sosu vb. eklenmemelidir.

Bebeğinize bal vermeden önce 12 aylık olana kadar bekleyin. Öncesi verilen bal bebekleri hasta edebilir. Bebeklerde 6-8 aylık dönemlerde 1 adet haşlanmış yumurtanın sarısı, 8. aydan itibaren de günde 1 tam yumurta verilmeye başlanabilir.

Bebeğiniz katı besinlere hazır olana kadar yiyecek vermemek ve emzirmesine devam etmek verilecek bazı yiyeceklere karşı alerjik reaksiyon göstermesini önlemek açısından önemlidir. Bebek katı besinlere hazır olduğunda her 2-4 günde 1, 1 yiyecekle tanıştırmak doğru bir yaklaşım olacaktır. Bu sayede eğer bebek bir yiyeceğe tepki gösterirse (ishal, kaşıntı, kusma vb.) hangisi olduğunu bulmak kolaylık sağlayacaktır.

Konserve veya şişelenmiş bebek mamaları bebeğin ihtiyaçları için özel olarak hazırlanmış olabilmektedir. Bebek maması alırken dikkatli besin etiketi okunmalı, bebeğin ihtiyaçları için uygun olup olmadığına bakılmalı, kavanoz veya kutudaki saklama talimatlarına uyulmalıdır.

Besin güvenliği son derece önemlidir. Yiyecek alırken, hazırlarken, pişirirken ve saklarken dikkatli olunmalıdır. Bebek mamasını hazırlamadan önce eller yıkanmalı ve kurutulmalıdır. Temiz bir tabak/kase ve kaşık kullanılmalıdır. Kaşık bebekle paylaşılmamalıdır aksi takdirde mikroplar bebeğe geçebilmektedir.
Bebeğiniz, sunduğunuz yemeklerden ne kadar yiyeceğine kendi karar versin. Zorla yedirmeye çalışmayın.

8-12 aylık bebekler için örnek menü

(1 bardak 240 ml ölçüyü simgelemektedir.) 
Kahvaltı: ¼ - ½ bardak tahıl gevreği veya ezilmiş veya çırpılmış yumurta                                                                         
                 ¼ - ½ bardak doğranmış meyve
                120-180 ml anne sütü veya mama
Ara: 120-180 ml anne sütü veya su
         ¼ bardak küp küp doğranmış peynir veya pişmiş sebze
Öğle: ¼ - ½ bardak yoğurt veya peynir veya et
           ¼ - ½bardak sarı veya turuncu sebze
           120-180 ml anne sütü
Ara:    1 tam tahıllı kraker veya 1 dilim ekmek kabuğu
            ¼ bardak yoğurt veya küp küp doğranmış meyve, su
Akşam: ¼ bardak et/tavuk
             ¼ - ½ bardak yeşil sebze
             ¼ bardak tam tahıllı makarna, pirinç veya patates
             ¼ bardak doğranmış ya da ezilmiş meyve
             120-180 ml anne sütü veya mama
Yatmadan önce: 180-240 ml anne sütü/mama veya su

Kaynak: Caring for Your Baby and Young Child: Birth to Age 5, 6th Edition (Copyright © 2015 American Academy of Pediatrics)