Çocukları Yaz Kazalarına Karşı Nasıl Koruruz?

Yaz ayları çocukların ev dışında daha fazla vakit geçirdiği, açık alan aktivitelerine katıldığı zamanlar. Parkta, bahçede, deniz kenarında arkadaşlarıyla oyun oynamak elbette onların hakkı. Ancak bu oyun saatlerinde bazı risklerle de karşı karşıyalar. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Murat Seringeç, güneş çarpmaları, yaralanmalar, bisiklet kazaları, boğulmalar, gıda zehirlenmeleri, böcek sokmaları gibi tehlikelere karşı aileleri dikkatli olmaya çağırıyor.

Sıcak çarpması en sık yaşanan sorunlar arasında

Yaz sıcaklarında çocuklarda sıcak çarpmasına sık rastlanıyor. Yüksek derecede ısı ve nem sonucu vücut sıcaklığının ayarlanamaması nedeniyle ortaya çıkan sıcak çarpmasında baş dönmesi, kusma, bulantı, bilinç kaybı ve hızlı nabız gibi belirtiler ortaya çıkıyor.
Önlem olarak; hava sıcaklığına uygun kıyafetler giydirilmeli, çocuk yalnız ve uzun süre açık ve güneşli alanda bırakılmamalı, güneş yanıklarından korunmak için koruyucu kremler kullanılmalıdır. Sıcak yaz günlerinde çocukları kısa süreli bile olsa araçta kesinlikle yalnız bırakmayın.
Sıcak çarpması durumunda çocuğu hemen serin bir yere alın, giysilerini çıkartın, sırt üstü yatırıp kollarını ve bacaklarını yükseltin. Ambulans çağırıp gelinceye dek bayılma ve bilinç kaybı varsa sıkan giysilerini gevşetin; “koma pozisyonu” da denilen şekilde yani yüzükoyun-yan olarak yatırın. Kusma varsa yan pozisyonda tutarak kusmuğun akciğerlere gitmesini önleyin. Bilinci yerinde ise bol su içirin. Bol su içirmek iyileşmeyi hızlandırıcı bir etkendir.

Boğulmaların çoğu bir anlık dalgınlıkta oluyor

Yaz aylarında boğulma vakalarına sıklıkla rastlanmaktadır. Havuz, gölet, kuyu, özellikle küçük çocuklarda su dolu kovalarda, denizde boğulmalar da büyük oranda yaşanmaktadır. Yüzme bilenlerde de bir anlık dalgınlıkla bu tehlikeler yaşanabilir.
Önlem olarak; kova, leğen ve küvet gibi şeyleri su dolu bırakmayın.  Tatilde çocukları havuz ve deniz kenarında yalnız bırakmayın. Çocukları banyoda asla yalnız bırakmayın. Bahçe veya bodrumdaki su kuyusunun üzerini çocukların açamayacağı şekilde kapatın. Havuz etrafında önlem alın. Parmaklık ya da çitlerde kullanılan malzemenin keskin ve sivri olmamasına dikkat edin.

Düşmeler, çarpmalar, kesikler

Yaz aylarında yüksek bir yerden düşme sonucu yaralanmalarda vücudun çeşitli yerlerinde oluşan kanamalar, cam batması, kesici delici aletlerin yol açtığı kazalar, kırıklar da kazaya uğrayan iyi izlenmeli hekime danışmadan kazanın önemsiz olduğuna karar verilmemelidir.
Önlem olarak; evlerinizin balkon demirlerinin çocukların sarkamayacağı yükseklikte ve aralarından geçemeyecekleri, başlarını da geçiremeyecek genişlikte olmasına dikkat edilmelidir. Çocuğunuzun ayağına uygun ölçüde ayakkabı ve terlik giydirilmelidir. Balkon ve pencere önlerine çocukların tırmanabileceği eşyalar asla konmamalı, pencere ve balkon kapıları ilave kilitlerle desteklenmelidir.

Trafik kazalarından en çok çocuklar etkileniyor

Tatil mevsiminin gelmesiyle artan seyahat sayılarıyla paralel olarak, araç içi ve dışı trafik kazaları artmaktadır. Ağır yaralanma ve ölümle sonuçlanan kazalardan en çok çocuklar etkilenmekte. Bu gibi üzücü durumlarla karşılaşmamak için trafik kurallarına riayet edilmelidir.
Önlem olarak; emniyet kemerinizi mutlaka takın. 10 yaşından küçük çocukları araçların ön koltuğunda kesinlikle oturtmayın. 4 yaşından küçük çocukların, arka koltukta yaş ve kilosuna uygun bebek koltuğunda bulunması gerekmektedir. Araçta çocuk olduğu zaman kapıları mutlaka kilitli tutun. Durduğunuzda kapıların kilidini, trafiği kontrol ettikten sonra kaldırın. Özellikle çocukların mutlaka kaldırım tarafındaki kapıdan inmesini sağlayın. Çocukları kısa süreli bile olsa araçta kesinlikle yalnız bırakmayın. Araç kullanırken yüksek sesle müzik dinlemeyin, cep telefonuyla konuşmayın. Dikkat ve algı azalmasının kazaya neden olacağını unutmayın. Çocuklara trafik işaretlerini ve kurallarını öğretin.

Bisiklet kazaları

Çocukların yazın artan bisiklet kullanımlarıyla beraber, kazalar da artmaktadır. Alacağımız önlemlerle bisiklet kazalarının da önüne geçebiliriz.
Önlem olarak; bisikletin boy, kilo ve yaşa uygun olmasına dikkat edin. Bisikletin kişiye uygun olup olmadığını anlamak için duruş pozisyonundayken her iki ayak parmaklarının yere dokunup dokunmadığına bakabilirsiniz. Selenin yükseklik ayarının doğru olduğundan emin olun. Çocukların yaşlarına uygun olmayan bisikletleri sürmelerine izin vermeyin. Bisikletin ön ve arka kısmında mutlaka reflektör bulundurun. Bisiklete binmeden önce frenlerin çalışır durumda olup olmadığını kontrol edin.
Bisiklet kazalarında 4 ölümden 3’ü, kafa travmalarından kaynaklanmaktadır. Çocuklara mutlaka kask takın ve çocukların kask takmadan bisiklete binmelerine izin vermeyin. Çocukların kendilerine uygun kask kullanmasına özen gösterin. Kask, çene kayışı ve pedi ayarlandığında ileri, geri oynamamalı, kafaya düzgün ve yatay olarak oturmalı, kaş üstünde iki parmak (3cm) kalacak şekilde aşağıya doğru başı sarmalıdır. Çene kayışı acıtmayacak kadar sıkı, ön ve arka kayışlar sıkıca ayarladığında kulak altında birleşecek şekilde olmalıdır.

Açıkta satılan yiyecekler gıda zehirlenmesi riskini artırıyor

Sıcak yaz günlerinde gıda zehirlenmesi vakalarının görülme sıklığı artmaktadır. Açıkta satılan gıdalar, çiğ etler, iyi yıkanmayan sebze ve meyveler özellikle çocukların sağlığını tehdit ediyor. Gıda zehirlenmeleri genellikle birden çok kişiyi etkilemektedir. Gıda zehirlenmeleri, bakteriler veya toksinlerle bulaşma olmuş yiyecek veya içeceklerin tüketilmesi sonucunda meydana gelir. Çok sık olmamakla birlikte gıda zehirlenmelerine kimyasal kaynaklı toksinler veya böcek ilaçları da neden olabilmektedir. Yiyecek veya içeceklerde bakteri ürediğini anlamak, çoğu zaman zordur. Görüntü, koku ve tatta herhangi bir değişiklik olmaksızın bakteri üremiş olabilir. İyi pişmemiş, iyi yıkanmamış veya mikrobu taşıyan ve gıdayı hazırlarken hijyen kurallarına uymayan kişilerin ellerinden hazırlanmış yiyecekler nedeniyle bulaşma sık olmaktadır.
Önlem olarak; çocuklar kişisel hijyen kuralları konusunda bilgilendirilmeli ve bu kurallara uymaları sağlanmalıdır. Hem yetişkinler hem de çocukların tüketeceği sebze ve meyveler iyice yıkanmalıdır. Çocuklara verilecek çiğ gıdaların mikrobik kirlenme olasılığı gözden geçirilmelidir. Yaz mevsiminde özellikle açıkta satılan dondurma gibi gıdaların tehlikeli olabileceği konusunda çocuklara bilgi verilmelidir. Okula veya kreşe giden çocuklar hijyen kurallarına en yüksek düzeyde özen göstermeli ve mikroplar ile ilgili temel bilgiler için düzenli eğitimler almalıdır.

Böcek sokması durumunda ilk yapılacaklar

Böcek ısırması yazın en sık rastlanılan durumlardandır. Böcek sokması sonrası ciltte kızarıklık, ağrı ve kaşıntı olabilir. Böcek sokmasından sonra ortaya çıkan durum kişiden kişiye ve böceğe göre değişiklik gösterir. Böyle bir durumda böceğin soktuğu yer su ve sabunla yıkanmalıdır. Buz uygulanması şişliği ve ağrıyı azaltabilir. Ancak çocukta nefes darlığı, bulantı, kusma, bayılma, deride döküntü, kabarcık, aşırı kaşıntı görülürse acilen hastaneye başvurulmalıdır. Kene ısırması durumunda kene çıkarılmaya çalışılmamalı derhal sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Arı sokması durumunda bölge temiz su ve sabun ile yıkanarak soğuk uygulanmalıdır. Birkaç dakika boyunca bir bez veya soğuk ıslak bir beze sarılı bir buz paketi uygulayın. Arı sokması alerjisi olan çocuklarda anaflaktiksi’ye sebep olabilir. Dilde şişme, nefes darlığı vb belirtilere karşı duyarlı dikkatli olunmalıdır. Acilen doktora gidilmelidir. Akrep sokması tehlikeli olabilir. İlk yapılması gereken sokulan bölgeyi sabun ve suyla yıkamak olmalıdır. Soğuk bir kompres uygulayın ve çocuğunuzu derhal acil servise götürün.
Önlem olarak; sıcak aylarda düzenli olarak evinizi (tüm halılar, mobilyalar ve evcil hayvanlar dahil) temizleyerek pire oluşumunu önleyin. Sıcak havalarda havuz veya gölet gibi sivrisineklerin ürediği bölgelerden uzak durarak sivrisineklerden kaçının. Sivrisineklerin en aktif olduğu gece saatlerinde içeride kalmaya çalışın. Çocuklar dışarı çıkarken böcek kovucu uygulayın. Keneden korunmak için çim ve ahşap alanlarda yapılan gezintiler sonrası çocukları kontrol edin ve içeri gelir gelmez duş aldırın. Kontrol edilmesi gereken en önemli yerler kulakların arkası, kafa derisi, boynun arkası, koltuk altları, kasık bölgesi ve dizlerin arkasıdır.
Evcil hayvanlar da içeri girdiklerinde kontrol edilmelidir. Açık havada kamp, yürüyüş vb. yaparken sinek ve böcek kovucu kullanılabilir. Ancak bunların içeriklerine dikkat edilmelidir. Çocuklar için özel üretilmiş olanlar önerilen dozlarda kullanılmalıdır.  Ürünün hangi yaşlar için uygun olduğu kontrol edilmeli ve gereğinden fazla kullanılmamalıdır. Fazla kullanmak ekstra koruma sağlamayacak aksine toksik madde alımını fazlalaştıracaktır. Çocuklarınız ormanlık alanlarda bulunduğunda, ince ama uzun kıyafetler giydirin. Mümkün oldukça deriyi örtülü tutun. Çimen üzerinde yürürken ayakkabı ve çorap giyin. Bahçe işleri yaparken eldiven kullanın. Arı ya da yaban arısı yuvalarını rahatsız etmeyin.