Çocukların Büyümesi Durur Mu?

Büyüme anne karnında başlayan bir süreç. Doğumdan sonra da çocuğun sağlıklı erişkinlik dönemine erişebilmesi için büyümesinin yakından takip edilmesi ve düzenli doktor kontrollerine gitmesi öneriliyor. Bu yüzden çocuklar, çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanları tarafından düzenli aralıklarla,  büyüme potansiyelleri açısından takip ediliyorlar. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi’nden Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Sevinç Çabukoğlu, çocuklarda büyümenin yavaşlaması ya da durması hakkında bilgiler paylaşıyor. 

Çocuklarda büyüme, fetal dönem dediğimiz, doğum öncesi dönemde, yani anne karnında başlar ve adölesan dönem dediğimiz ergenliğin sonuna kadar devam eder. Büyüme, kız ve erkek çocuklarda farklılıklar gösterdiği gibi, aynı çocukta farklı yaş dönemlerinde de farklılıklar göstermektedir. Çocuklarda normal büyüme genel sağlığın yerinde olduğunun en önemli göstergesidir. Bu nedenle, bir çocuğun antropometrik ölçümlerinin belirli aralıklarla yapılarak, standart büyüme eğrilerine işlenmesi büyümenin izlenmesi olarak tanımlanır.

Çocukların, yeni doğan döneminden ergenliğin sonuna kadar düzenli bir şekilde izlenmeleri gerekmektedir

Çocuklarda büyümede duraklama ya da hızında yavaşlama yani persantil dediğimiz büyüme eğrisinde düşüş olması ve özellikle boy kısalığı, altta yatan bir hastalığın ilk belirtisi olabilir. Büyüme ve gelişmenin takibi ve desteklenmesi, büyümeyi etkileyen durum ve hastalıkların zamanında tespit edilmesine ve doğru bir şekilde müdahale edilmesine olanak sağlar. Bu nedenle, çocukların yeni doğan döneminden itibaren ergenliğin sonuna kadar düzenli bir şekilde izlenmeleri gerekmektedir.

Uzmanlar çocuklarda büyümeyi izlerken, bebek ve çocukların her takip muayenelerinde, vücut ölçümlerini doğru bir şekilde yaparak büyüme eğrilerine kaydeder. Her çocuğun kendi büyüme potansiyeli vardır ve kendi büyüme eğrisine paralel bir şekilde büyümesinin devam etmesi beklenir, bu nedenle aynı yaş grubu çocukların birbirleriyle kıyaslanmaları doğru değildir.

Çocuğun büyümesini birçok faktör etkileyebilir

Süt çocukluğu dönemi dediğimiz ilk iki yaşta bebeğin boy, kilo ve baş çevresi ölçümleri yapılır. Kontroller, doğumdan itibaren; ilk ay, haftada 1 ya da 2 kez olarak ve birinci altıncı ay arası ayda 1, altıncı ay ve 2 yaş arası duruma göre ve aşı takibine göre 2 ya da 3 ayda bir yapılmaktadır.

2 yaşından büyük çocuklarda eğer baş çevresi ile ilgili bir durum yoksa boy ve tartı takibi yapılmaktadır. Eğer daha sık takibe çağrılmasını gerektiren bir durum yoksa 2 ve 6 yaş arası 6 ayda bir, 6 yaş ve ergenlik sonuna kadar yılda 1 takipleri yapılmaktadır.

Büyümeyi etkileyen faktörler arasında genetik, çevresel, beslenme, sosyo-ekonomik faktörler, metabolik ya da kronik hastalıklar, psikososyal durum sayılabilir.
 

Mutsuz çocuklarda psikososyal boy kısalığı gelişebilmektedir

Genetik faktörler hem doğum öncesi hem de doğum sonrası büyümeyi etkiler. Anne ve babanın boyu, çocuğun final boyu ile yakından ilişkilidir. Anne baba boyuna göre ± 7 cm yanılma payı ile hedef boy hesaplanabilmektedir.

Çocukların bu hedef boya ulaşabilmesi için dengeli ve yeterli beslenmesi gerekmektedir. Büyümenin hızlı olduğu dönemlerde, alınan enerjinin %10’dan fazlası büyüme için harcanır. Yeterli kalori, protein, vitamin, demir, çinkonun dengeli bir beslenme ile alınması çok önemlidir. Mutsuz, stres altında ya da ihmal ve istismara uğrayan çocuklarda psikososyal boy kısalığı gelişebilmektedir.

Büyüme üzerine etki eden çeşitli faktörler göz önüne alındığında, büyümenin karmaşık ve birbiriyle ilişkili birçok olayın bir sonucu olduğu görülmektedir. Bu nedenle, büyümede duraklamayı ya da boy kısalığını erken teşhis edip mümkünse tedavi edebilmek için, tüm çocukların herhangi bir şikayetleri olmasa bile belirli aralıklarla takip edilmeleri büyük önem içermektedir.