Büyükannelerin Çocuk Yetiştirmeye Etkisi

Ebeveyn olarak hem çalışıp hem de çocuklarımızla ilgilenmenin zaman zaman yarattığı zorlukların hepimiz farkındayız. İş saatlerinde çocuklarımızı emanet ettiğimiz kişiler ister bakıcı olsun isterse büyükanneler, düşünce ve davranış farklılıklarının oluşması çoğu zaman kaçınılmaz. Bu farklılıkları çatışmaya dönüştürmeden, çocuk odaklı bir çözüm bulmak ve esas noktanın kimin yönteminin doğru olduğunu ispattan ziyade, çocuk için en iyisi hangisi sorusuna cevap vermek olduğunu bilmek yapılabilecek tek şey… Psikolojik Danışman Yasemin Kılıçgün Dilekay’dan çocuk yetiştirmede 3. kişilerin etkisi konusunda bilgiler aldık.

Birey, hayatı boyunca belli kararlar alır, tercihler yapar. Anne baba olmaya karar vermek de hayatın içinde verilen önemli kararlardan bir tanesidir. Bu karar ile anne babalar, bir insanın sorumluluğunu almak, onu hayata hazırlamak, hatta mükemmeli sağlamaya çalışmak için büyük bir sorumluluk altına girerler. Çocuk sahibi olmak; olduğundan daha fedakar olmak, kendi istek ve arzularından vazgeçmek ya da sınırlamak, önceliklerin farklılaşması gibi hayatınızda birçok değişikliği de beraberinde getirir. Çocuk sahibi olmaya karar vermekle başlayan bu süreç uzun sürecek bir yolculuğa çıkmaya benzer.

3. kişilerden destek almak

Anne babalar, çocuk yetiştirirken kimi zaman ilk deneyim olması nedeniyle tecrübeli insanların deneyimlerinden yararlanabilmek, kimi zaman da çalışma hayatına girme isteği/zorunluluğu ile farklı kişilerin desteğine başvurmaktadırlar. Başvurulan bu kişiler bir bakıcı, komşu ya da aile büyükleri (büyükanne/büyükbaba) olmaktadır. Tabi ki bu süreçte başvurulan kişiler anne babaya kolaylık sağlarken bir yandan da farklı zorluklar yaşanmasına neden olabilmektedirler. Genelde bu zorluklar, bakıcıların iş kaygısı, büyükanne ve büyükbabaların ise torunları ile kurdukları bağ ve ilişki sebebiyle ortaya çıkmaktadır. Bu süreçte hem anne babalara hem de çocuğunuzu yetiştirirken başvurduğunuz üçüncü kişilere rehberlik edecek birtakım önerilerim aşağıda yer almaktadır.

Büyükanne ve büyükbabaları göz önünde bulundurduğumuzda; büyükanne/büyükbaba ile olmak, onlarla birlikte büyümek çocuklara birçok anlamda katkı sağlar. Sahip oldukları hayat tecrübesi ve olgunlukları ile torunlarına sundukları koşulsuz sevgi, anlayış, hoşgörü, çocuk ile ebeveynleri arasında arabuluculuk bu katkılardan bazılarıdır. Aynı şekilde büyükanne ve büyükbabalar da bu süreçteki karşılıklı etkileşimle, sevgi ve bakım verirken, yeni yaşantılar deneyimler ve torunlarıyla beraber yeni şeyler öğrenirler. Çocuklar büyükanne/büyükbabaları ile vakit geçirmekten çok keyif alırlar. Çünkü onlar torunlarının tüm hatalarını/eksiklerini hoşgörü ve olgunlukla kabul ederler. Bu hoşgörü ve kabul de çocuğun kendini değerli hissetmesini ve büyükanne ve büyükbaba ile daha fazla vakit geçirme isteğini pekiştirir. Bu noktada önemli olan torununuzla paylaşımlarınızın torununuzun gelişimine destek sağlayacak nitelikte olmasıdır.

Büyükanne/Büyükbabalara öneriler:

• Bebek de olsa onunla sohbet etmeyi ihmal etmeyin.
• Televizyondan, telefondan ve tabletten uzak tutun. Reklamlar, müzikler torununuzun ilgisini çekse ve kendini oyalamasını ve sakinleşmesini sağlasa da ekranın olumsuz özellikleri daha fazladır.
• Torunlarınıza belli görev ve sorumluluklar verin.
• Kendi işlerini kendileri yapmaları için fırsat tanıyın. İlk zamanlar bu görevleri yapamasa da fırsat tanındıkça yapmayı başaracaktır. (Odasını toplamak, kendi suyunu almak, kendi yemeğini yemek, kıyafetlerini giyinip çıkarmak gibi yaşamsal ve öz bakımsal görevler)
• Torununuzun her zaman küçük kalmayacağını unutmayın. İhtiyaçları sürekli olarak yetişkin tarafından karşılanan bir çocuk ilerleyen yıllarda da aynı desteği bekleyebilir, bulamadığında ruhsal zorlanmalar yaşayabilir.
• Eğer bir hobiniz varsa, bir koleksiyona sahipseniz bu ilgilerinizi anlatın ve sohbet edin.
• Ona hikaye okuyun, masal anlatın.
• Birlikte dışarı çıkın. (parka gitmek, birlikte yürüyüş yapmak vb)
• Yap boz yapın, kurduğu oyunlara dahil olun.
• En önemlisi de çocuklarınızın anne babalık becerilerini küçümsemeyin, eleştirilerinizin yapıcı olmasına özen gösterin. Onlara çıktıkları ebeveynlik yolculuğunda destek verin.

Bakıcı ile büyüyen çocuğu düşündüğümüzde, çocuğunuza birçok fayda sağlayabilirken yanlış veya bilinçsiz uygulamalar ya da ebeveynin sürecin çok dışında kalması ile bu avantaj dezavantaja dönüşebilir. Farklı biri ile büyüyen çocuk ebeveyni ile ayrışma sürecini daha kolay atlatabilir, yeni durum ve ortamlara uyum süreci kısa olabilir, farklı kültürleri tanıma fırsatı bulabilir.

Bakıcıya öneriler:

• Çocuğa belli sorumluluklar verin, her istediğini yapmayın,
• Kendi işini yapması için fırsat tanıyın,
• TV- bilgisayar gibi ekran önünde vakit geçirmesi yerine oyunlar oynayın, parkta vakit geçirin,
• Ebeveynlerin kuralları dışına çıkmayın,
• Rutin dışına çıkan bir durum olduğunda mutlaka aileyi bilgilendirin,
• Kendi istediğini yaptırmak konusunda gösterdiği tüm tepki ve sözlere karşı kararlı olun.

Çocukları üçüncü bir kişi tarafından büyütülen anne ve babalar zaman zaman kendini eksik hissedebilir, bakan kişinin kendilerinin önüne geçmesi yönünde bir endişe yaşayabilirler. Ancak çocukla vakit geçirme konusunda her zaman üzerinde durulan nokta; süreden ziyade içerik olduğudur. O nedenle çocuğunuzla geçirdiğiniz vaktin süresinden çok içeriği önemlidir. Anne babaların diğer zorlandığı nokta ise otoritelerinin sarsılacağı konusudur. Ancak bilinçli, tutarlı ve kararlı bir tutumda olduğunuzda çocuğunuz büyürken her kim ile büyürse büyüsün birçok hatıra biriktirecek ve sizin otoriteniz her zaman farkını hissettirecektir.

Anne babalara öneriler:

• Aile büyükleri veya bakıcınızın tavrı sizin kurmaya çalıştığınız düzene uymuyorsa, istediğinizi açık ve net bir şekilde onlara anlatın.
• Aile büyükleri veya bakıcının uyguladığı ve sizin yanlış olduğunu düşündüğünüz uygulamalar var ise; bu şekilde davranmalarının ne gibi olumsuz sonuçlar doğuracağını onlara kısa, açık ve net bir şekilde anlatın.
• Akşam eve döndüğünüzde çocuğunuz için zaman ayırın ve onunla vakit geçirin, (uyku, yemek ve banyo gibi öz bakımını sağlamak dışında) Çocuğunuzla geçireceğiniz zamanın niteliği her zaman daha önemlidir. Bu nedenle nicelikten çok niteliğe odaklanın.
• Çocuğu yetiştirmede size destek olan üçüncü kişiye güvenin, çocuğunuzun ihtiyaçlarını belirlerken onun da düşüncelerini alın ve birlikte karar verin.
• Bakıcı ile görev tanımlamalarını, ondan ne beklediğinizi net bir şekilde yapın. Beklentinizin sadece güvenlik ve öz bakım olmamasına özen gösterin.
• Çocuklarınızla geçiremediğiniz vakti, ona sık sık hediye veya oyuncak alarak telafi etme yoluna gitmeyin. Çünkü çocuğunuzun bu tarz bir ödüllendirmeden ziyade siz anne babasının koşulsuz sevgisine ihtiyacı vardır.
• Kendi yaklaşımlarınızda kararlı ve net olun, çocuğunuz büyüdüğünde sizinle kurduğu ilişkisini diğerlerinden ayıracaktır. Sizin doğrularınızın çocuğunuzun gelişiminde daha fazla yer edeceğini unutmayın.
• Çocuk yetiştirmede kullanılan birçok yöntem bulunmaktadır. Ruh sağlığını ele aldığımızda tek bir doğrudan söz etmek mümkün değildir. Bu nedenle önerilerimizi kendi aile dinamiğinize göre süzgeçten geçirerek uygulamanız daha yararlı olacaktır.