Gözyaşı Kanalı Tıkanıklığı Küçük Bebeklerde Sık Görülüyor

Yeni doğmuş bebeklerde sık görülen rahatsızlıklardan biri olan gözyaşı kanalı tıkanıklığı çoğu zaman müdahaleye gerek kalmadan kendiliğinden düzeliyor. Bebeğin fizyolojisinden kaynaklanan bu tıkanıklık bebeğe ciddi bir zarar vermese de anneleri tedirgin edebiliyor. Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. İsmail Sayım bebeklerde görülen gözyaşı kanalı tıkanıklığında neler yapılması gerektiği hakkında şu bilgileri veriyor.  

Gözyaşı, "gözyaşı bezinden" salgılanır. Bu bez, üst göz kapağının dış kısmında yer alır. Ayrıca gözyaşı salgılayan yardımcı bezler de mevcuttur.  Salgılanan gözyaşı, kırpma hareketi ile göz yüzeyini kaplar. Daha sonra gözyaşı, alt ve üst göz kapaklarının iç kısmında yer alan kanalcık ağızlarından, burna doğru akar. Bu kanalcık ağızlarına "punktum" adı verilir. Burna geçmeden önce gözyaşı "gözyaşı kesesi"nde toplanır. Keseden sonra, burun boşluğuna "gözyaşı kanalı"ndan geçerek akar.

 Gözyaşı kanalı tıkanıklığı bebeklerde sık görülür. Bunun nedeni gözyaşı kanalının son kısmının gelişiminin henüz tamamlanmamış olmasıdır. Kanal tıkalı olduğu için burna geçemeyen gözyaşı, göz kapağından yanağa doğru akar. Gözyaşı kanalı tıkanıklığı, gözde sık sık enfeksiyona da (gözün mikrop kapması) neden olur.

Gözyaşı Kanalı Tıkanıklığının Nedeni

Gözyaşı boşaltım kanallarındaki tıkanıklık; enfeksiyon, travma gibi değişik sebeplerle, her yaşta olabilir. Doğuştan olanların nedeni, bebeğin anne karnındaki gelişimi sırasında gözyaşı kanallarının oluşumunu tamamlamamasıdır. Genellikle sorun, gözyaşı kesesinin buruna açıldığı yerdeki zarın delinmeden, bebeğin doğmasıdır. Bu durumda gözyaşı buruna boşalamaz.

Gözyaşı Kanalı Tıkanıklığının ve Enfeksiyonun Belirtileri

•   Gözde yaşarma
•   Gözde sık sık çapaklanma
•   Burun köküne basmakla, göze iltihap gelmesi
•   Burun kökünün yan tarafında şişme

Anne- babanın durumu tipik olarak fark ettikleri ilk işaret bebeğin gözlerinde gözyaşlarının belirmesi olacaktır. Gözyaşı gözde havuzlanmış olarak görülebileceği gibi damlalar halinde akıyor da olabilir. Ayrıca göz kenarlarında beyaz ya da sarı renkte akıntılar ve bebek bir süre uyuduktan sonra göz kapaklarının yapışmasına neden olan bir çapaklanma da görülebilir.       

Nazolakrimal kanal tıkanması olan bebeklerde bazen kanal bölgesinde iltihap da gelişebilmektedir. Gözaltına gelen alanın şiştiği, kızardığı ve hassaslaştığı görülebilir. Bu oldukça yaygın bir durumdur ve aylarca sürse bile göze nadiren zarar verir. Başlıca tedavi yolu, bebeğin gözkapaklarının günde iki ya da üç kez ılık su ile temizlenmesi ve etkilenen alana masaj yapılmasından oluşur. Enfeksiyonun önlenmesi için antibakteriyel damlalar da kullanılmaktadır. İnatçı vakalarda hekimin kanalı genişletmesi gerekli olabilir. Bazen tüp sokulması veya rekonstrüktif cerrahi gerekir. 

Bebeklerde Gözyaşı Kanal Tıkanıklığının Tedavisi

• İlk bir yıl masaj uygulaması yapılır. Masaj burun kökünden, aşağı doğru sıvazlama şeklinde uygulanır. Günde 4 kez, 15’er defadan bu masaj hareketini yapmak gerekir. Masajla kendiliğinden kanalın açılma ihtimali %95 civarındadır.
• Gözde çapaklanma oldukça antibiyotikli göz damlaları kullanılır.
• 1. yılın sonunda, yaşarma geçmezse kanal kendiliğinden açılmadı demektir. O zaman “sondalama” denen işlem yapılır. İlk sondalamadan sonra yaşarma şikayeti geçmezse, 2 ay sonra 2. bir sondalama daha yapılır.
• 2. sondalama ile de yaşarma geçmezse, bu kez 3 yaşın dolması beklenir ve “dakriyosistorinostomi” denen ameliyat yapılır.