Arı, Sinek, Böcek Sokmasında İlk Ne Yapmalı?

Yaz aylarında böcek, arı ve sivrisinek sokmaları elbette yaşanıyor. Çoğunu zarar görmeden geçiriyoruz ama bazı kişilerde alerjik reaksiyonlarda görülebiliyor. Sivrisinek, böcek, arı gibi hayvanların ısırıklarından sonra, kaşıntı, şişme, kızarıklık gibi yakınmalar görülse de bunlar bir süre sonra geçiyor. Ancak yakınmaların geçmediği durumlarda doktora başvurmanızda fayda var. Acıbadem Altunizade Hastanesi Acil Tıp Uzmanı Dr. Veysel Balcı böcek sokmalarında ne yapılması gerektiğine dairi önerilerde bulundu.

Sivrisinek ısırmasında ne yapmalı?

Hem çıkardığı ses hem kan emme özelliği nedeniyle bir hayli rahatsız edici olan sivrisineklerin az da olsa virüs taşıma ve hastalık bulaştırma riskleri mevcut. En yaygın yol açtığı hastalıklar arasında ise sarı humma ve sıtma yer alıyor.

Sivrisinek ısırığının belirtileri

• Kaşıntı ve hafif bir kızarıklık gelişebiliyor. Ancak hassas cilde sahip olan kişilerde bu kızarıklık daha koyu olabiliyor, bazı kişilerde ısırılan yer şişebiliyor.
• Sivrisinek ısırığına karşı alerjisi olan kişilerde ateşle birlikte şiddetli mide bulantısı, baş ağrısı ve kusma oluşabiliyor.

Sivrisinek ısırdığında ne yapmalı?

Sivrisinek ısırığının yol açtığı kaşıntıyı ve kızarıklığı gidermek için evde soğuk kompres uygulayabilirsiniz. Kızaran bölge şişerse, şişen yer kaşınmamalı, cildi şiddetle kaşımak enfeksiyona neden olabilir. 
Lavanta ve karanfil çiçeği sivrisinekleri uzak tutmakta faydalı olabilir. Yazın sivrisinekler çok daha hızlı üredikleri için mutfak pencerelerini ve balkon camlarını sineklik ile kapatabilirsiniz.

Arı sokmasında ne yapmalı?

Arı sokmalarında tedavi, yakınmanın şiddetine bağlı olarak değişiyor. Ağrıyı hafifletmek için tedavinin evde yapılması çoğu kişi için mümkünken, herhangi bir arı alerjisi varsa veya birden fazla arı sokulmasına maruz kalındığında, acil tedavi gerektiren ciddi sonuçlar gelişebiliyor. Bu durumda bir sağlık kurumuna gitmeniz gerekebilir.

Arı sokmasının belirtileri

Arı sokmasında ortaya çıkan reaksiyonlar kişiden kişiye farklılık gösteriyor.  Bazı kişilerde arıların “venom” denilen arı zehrine karşı alerji gelişebiliyor. Çok sayıda arı aynı anda sokarsa, o zaman toksik reaksiyon görülebiliyor.

• Hafif reaksiyonlar; ani gelişen yanma, ağrı, kızarıklık, şişme.
• Orta derecedeki reaksiyonlar; birkaç gün artarak devam edebilen aşırı kızarıklık ve kademeli artan şişlikler. 
• Şiddetli alerjik reaksiyonlar; kaşıntı, kızarıklık, kurdeşen, ciltte soğukluk, nefes darlığı, boğazda ve dilde şişme, mide bulantısı, kusma, nabız değişiklikleri, ishal, baş dönmesi, bayılma, bilinç bulanıklığı ve bilinç kaybı. Bu reaksiyonlara maruz kalan kişilere acil tıbbi mücadele yapılması yaşamsal önem taşıyor.

Arı sokmasında ne yapmalı?

Arıya karşı alerjiniz yoksa, arı sokmasında genel olarak yapılması gereken:
• İlk olarak arının iğnesini hızlı bir şekilde çıkartın. Dikkat! İğnenin cildi sıkarak çıkartılması keseyi patlatıp, daha çok zehrin vücuda temas etmesine neden olabiliyor. O yüzden özenli ve hızlı hareket etmelisiniz. Hemen çıkartılması sayesinde, iğneden salınan zehrin önü kesileceği için gelişecek olan reaksiyonların şiddetlenmesi önleniyor.
• Arının soktuğu yeri soğuk su ve sabunla yıkayın. Soğuk su rahatlatırken, sabun da kalan kiri ya da zehri bölgeden temizlemeye yardım ediyor. Şişlik ve kaşıntının olduğu yeri kaşımamaya dikkat edin.
• Hassas bölgeye buz kompresi yapmanız, zehrin vücut tarafından emilimini azaltmada ve şişliğin inmesinde çok etkili oluyor. Ancak dikkat! Buzu doğrudan tene koymanız yanmaya yol açabiliyor. Bu yüzden bir havluya sarıp, ısırılan bölgede 20 dakika bekletmeniz etkili olacaktır. Gerektiğinde kompresi tekrar tekrar uygulayabilirsiniz. Kızarıklıktaki büyüme çok artarsa hekim desteği almanızda fayda var.
• Sokulan bölge kolunuz ya da bacağınız ise yükseğe koymanız ağrı ve şişliğin azalmasında destek sağlar.

Böcek sokmasında ne yapmalı?

Genellikle ağrılı etki yaratan tahtakurusu, pire ve kırkayak gibi böceklerin bazıları alerjik reaksiyona ve bölgesel tahriş ile su toplayan kabarcıklara yol açabiliyor. Böcek ısırığının etkisi, böceğin türüne ve kişinin duyarlılığına bağlı olarak değişir. Küçük yaştaki çocuklar, alerjik bünyeye sahip olanlar, hamileler ve yaşlılar böcek sokmalarına karşı daha hassas oluyorlar. Özellikle tropikal bölgelerde yaşayan böcek türleri ciddi hastalıklar taşıyabiliyor.
Isırılan bölgede apse ve irin gibi iltihap bulguları oluşmuş ve belirtiler 2 gün içinde geçmemişse, bu tablo böcek sokmasının tehlikeli boyutta olduğu anlamına geliyor ve zaman kaybetmeden hastaneye başvurulması gerekiyor. 

Böcek ısırdığında hangi belirtiler görülür?

• Isırılan bölgede kaşıntı, ağrı ve şişme
• Isırılan bölgede renk değişikliği, kızarıklık
• Ürtiker, ısırılan bölgede su ya da irin birikmesi
• Karın ağrısı, kusma, mide bulantısı, ishal
• Nefes almada zorlanma
• Göğüste sıkışma hissi
• Hırıltılı solunum
• Baş dönmesi ve yutma güçlüğü
• Bayılma ve bilinç kaybı
• Böceğin ısırdığı bölgede 2.5 santimetre çapında şişlik 
• Ağızda, boğazda ya da dilde şişme

Böcek ısırdığında ne yapmalı?

Alerjik bir reaksiyon söz konusu değilse, ilkyardım tedavisi böcek ısırmasına karşı genellikle yeterli geliyor. Böcek ısırığına daha fazla maruz kalmamak için böcek ilacı ve jel kullanmayı ihmal etmeyin. Böcek ısırığının olduğu bölgeyi su ve sabunla yıkayın. Bu bölgeye yapacağınız buz uygulamasıyla ağrı ile kaşıntının azalmasını sağlayabilirsiniz. 

Kene ısırdığında ne yapmalı?

İlkbahar ve yaz aylarında daha yaygın görülen keneler vücuda bulaştıklarında; koltuk altlarına, kulak arkalarına, bacakların arasına, dizlerin arkalarına, kasıklara veya saçlı bölgelere yerleşiyorlar. Kan emerek beslenen diğer haşere türlerinin aksine, konaklarını ısırdıktan sonra 10 güne kadar cilde bağlı kalıyorlar.

Zehirsiz kene ısırıkları genellikle zararsız oluyor ve semptoma yol açmayabiliyor. Kene kaynaklı hastalıklar çoğunlukla kene ısırmasından sonraki birkaç gün ile birkaç hafta içinde gelişiyor ve çeşitli semptomlara neden olabiliyorlar. Kenenin normal şartlar altında taşıdığı hastalıkla kişiyi enfekte etmesi için tipik olarak 24 saat beslenmesi gerekiyor. Bu sebeple kene ne kadar çabuk tanımlanıp çıkartılabilirse tedaviden o kadar olumlu sonuç alınıyor. Kenelerden insanlara geçen hastalıklar ciddi sorunlara yol açabileceği için herhangi bir yakınma olmasa bile kene ısırığında hiçbir müdahalede bulunmadan, mümkün olan en kısa sürede doktora başvurulması en doğrusu…

Kene ısırığının belirtileri nelerdir?

•  Isırık alanında kırmızı bir nokta veya döküntü
•  Ateş
•  Baş ağrısı
•  Boyun sertliği
•  Tüm vücutta döküntü
•  Halsizlik
•  Kas veya eklem ağrıları
•  Mide bulantısı
•  Şişmiş lenf düğümleri
•  Titreme ve havale nöbetleri

Kene ısırmasına karşı nasıl önlem almalı?

• Kenelerin yaygın olduğu açık arazilerde, ormanlarda ya da besi hayvanlarının bulunduğu alanlarda yürürken uzun kollu gömlek ve pantolon tercih edin.
• Yolun merkezinden yürümek keneler ile teması azaltabiliyor.
• Açık arazide dolaşırken önceden kene kovucu kullanmanız etkili olacaktır.
• Duş almanız ve banyo yapmanız da önem taşıyor. 

Kene ısırdığında ne yapmalı?

Vücutta kene tespit edildiğinde yapılması gereken en önemli şey, keneyi vücuttan çıkartmak, bu da bir kene temizleme aracıyla veya bir cımbız setiyle çıkartmak mümkün olabiliyor. Ardından ısırık bölgesi su ve sabunla temizleniyor. Bu işlemin uzmanlar tarafından yapılması büyük önem taşıyor, aksi halde kenenin bir kısmı cilt altında kalabiliyor.