Bebeğim Ne Zaman Yürüyecek?

Bebekler ne zaman yürümeye başlar? Yürümeye geç başlamasının nedenleri nelerdir? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Saliha Kopan Eynallı, 18 aya kadar beklemenin ve diğer gelişim basamaklarını yakından takip etmenin önemli olduğunu vurguluyor.  

Bebeğim ne zaman yürüyecek?

Yürümeye başlama, bebeğin nörolojik gelişimi ile ilişkili olarak genellikle 1 yaş civarında görülmektedir.  Bazı bebekler 9. ayda yürümeye başlarken bazıları 14-15 ay civarında yürümeye başlayabilirler. Altta yatan herhangi bir hastalık olmadan da yürümeye başlama gecikebilir. Bebeğin diğer gelişim basamakları normal iken yürüme de gecikmesi varsa 18 aya kadar beklenmeli,  hala yürümüyorsa o zaman bir çocuk nöroloji uzmanından görüş alınmalıdır.

8. ayında desteksiz oturamıyorsa…

Aslında bebeklerin gelişimini bir bütün olarak değerlendirmek gerekir. Başını dik tutma, desteksiz oturmaya başlama, emekleme ve konuşmaya başlama aylarının çocuğun nörolojik gelişimini değerlendirme açısından büyük önemi vardır. Eğer 8. ayına kadar desteksiz oturabilmişse, 9 aylık iken mama, dede, baba gibi kelimeler söylemeye başlamış ise çocuğun nörolojik gelişiminin normal olduğunu düşünürüz. Bu çocuklarda yürüme için 18 aya kadar beklenebilir ancak çocuk 1 yaşına gelmiş olduğu halde hala desteksiz oturamıyor, tek kelime söyleyemiyor ve yürüyemiyor ise bu çocukta 18 ayı beklemeden çocuk nöroloji uzmanına başvurmak ve altta yatan nörolojik bir hastalık açısından araştırmak gerekir.

Aşırı korumacı olmak, yürümeyi geciktirir

Genetik yapı, kilo-boy oranları, çocuğun erken doğması gibi birçok faktör çocukta bir anormallik olmaksızın yürümenin gecikmesine neden olabilir. Ailenin aşırı korumacı olması, çocuğa fırsat verilmemesi veya çocuğun yeterince cesaretli olmaması gibi basit nedenler de yürümenin gecikmesine neden olabilir.

Kas hastalıkları, metabolik hastalıklar, hipoksik iskemik ensefalopati ve erken doğum gibi nedenler de yürümeyi geciktirir. Bu hastalıklarda diğer gelişim basamakları da geri kalmıştır.

18 aya kadar yürümezse doktora gidin

Yürüyemeyen bir çocukta diğer gelişim evrelerinde bir aksama yoksa (3 aylıkken başını dik tutmuşsa, 4-6. aylarda dönmeye başlamışsa, 8. ayda desteksiz oturabilmişse, 9 aylıkken mama, baba, dede gibi tek kelimeleri söylemeye başlamışsa) doktorun yaptığı fizik muayene ve nörolojik muayene normal ise 18 aya kadar endişelenmeden beklenebilir. Ancak diğer gelişim basamaklarında aksama varsa beklemeden hemen doktora başvurmak gerekir.

8 hafta ayakkabısız yürütün

Süt çocuklarında yürüme çağına kadar ayakkabıya gerek yoktur. Çocuklar genellikle yürümeye başladıktan sonra 6-8 hafta boyunca ayakkabısız yürümelidir. Bu, yürümenin ve koşmanın öğrenilmesi safhasında çocukların ayaklarıyla dokundukları yeri hissetmeleri sayesinde öğrenme işlerini kolaylaştırır. Ancak bu öğrenme sürecinden sonra yavaş yavaş ayakkabı giydirilmeye başlanmalıdır. Ayakkabılar koruma içindir. Çocuklara ayakkabı seçilirken yumuşak tabanlı ilk adım ayakkabısı tercih edilmelidir. Çocuklar ilk yürümeye başladıklarında ayak parmaklarını aşağıya doğru avuçlayarak yürürler. Bu nedenle sert tabanlı, kösele ayakkabılar 18 aya kadar önerilmez. 18 aya kadar ilk adım ayakkabısı kullanmaları uygun olur. Ayakkabı ayağa uyumlu olmalı, ne dar ne de çok geniş olmalıdır. Yumuşak ve hafif özelliklerde olmalı, tabanı çok ince olmamalı, gelen kuvvetleri emen özellikte yastıklı olmalıdır. Yeni yürüyenlerde, yumuşak tabanlı, ayaktan kayıp çıkmayacak patikler ayağı hem sıcak tutar hem de korur.

Bebek yürüme becerisini nasıl kazanır?

Bebeklikte yürüme becerisinin kazanımı, yaşamın ilk iki yılında en önemli değişimlerden biridir. Yürümeye başlayan bebek, yaşadığı çevreyi tanıyarak fiziksel ve hareket bağımsızlığına başlar. Bebeklerin yürüme becerisine ilişkin izledikleri motor gelişim aşamaları şöyledir:
1. İlk hareketler: Bir aylıkken, bedeninin hareketini değiştirmek için tamamen dışa bağımlı ve başını kaldırma eylemleri gösteremezken ilk ayın sonunda, yüzükoyun yatırıldığında çenesini kaldırabilir ve iki aylıkken arkaya dönebilir.
2. Oturma: 3-4 aylıkken destek ile hafif yatay oturabilirler. Yine 4 aylık bir bebek başını kendisi tutabilir. Bu gelişmeyle çevresini dikkatle inceleme olanağına kavuşur. 5. ayda kucakta oturabilir. 8 aylıkken desteksiz oturma gerçekleşir. Sonraki ayda ise ayakta durma çabaları içine girerler ve eşyalara tutunarak ayakta durmayı başarabilirler.
3. Emekleme: 7. ayda bir dizini içeri doğru çeker ki bu hareket emekleme için önemli bir aşamadır. Ortalama 8-9 aylıkken emekleme becerisi kazanılır. Emeklemeyle dizlerini ileri iterek, bedenini yavaş yavaş kontrol ve koordine etme becerileri gelişir. Bu aşama bebeğin bir şeylere ulaşma, dünyayı anlama ve bilgiyi elde etme konusunda yani bilişsel gelişimi için çok önemli bir aşamadır.
4. Destekle yürüme: 10. aydan sonra bir yerlere tutunarak hareket etme kabiliyeti ve sonrasında dengeyi korumak için destek araçlarını kullanabilirler. Elinden tutulduğunda adım atabilir. 11. aydan sonra yardımsız ve desteksiz tek başına ayakta durabilir.
5. Bağımsız yürüme: 11- 18. aylar arasında bebeklerin çoğunluğu yardımsız ve bağımsız yürümeye başlarlar. Bu beceri bebeğin hareketlerini tamamen özgürleştirir. 14-15 aylıkken geri geri yürüyebilir ve iki üç ay sonra da yardımsız merdiven çıkabilirler.