Bebeğiniz Hangi Ayda Ne Yapabilir?

Bebeğinizin gelişim sürecinde hangi ayda nelerle karşılaşacağınızı biliyor musunuz? Mesela altıncı ayınıza geldiğinde hangi tepkileri vermesi her şeyin normal olduğunu gösterir? Artık bir yaşını devirdiğinde neleri yapıyor olmalı? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Meltem Uğraş’a ilk üç yılın gelişim evrelerini sorduk.

0-3 yaş arası bebeklerde nöromotor ve psikososyal gelişim

Bebekler doğdukları günden sonra devamlı olarak gelişmektedir. Bu gelişme nöromotor sistem denilen kas ve sinir sisteminin gelişmesi ile ilgili olan sistem ve psikososyal gelişim denilen çevresinden aldığı uyaranlara bağlı olarak meydana gelen değişiklikleri kapsamaktadır. Bu değişiklikler tüm sağlıklı bebek ve çocuklarda benzer süreçleri takip etmektedir. Her bebek/çocuk kendi içinde incelenmelidir ancak aşağıda belirteceğimiz aşamaları kabaca tüm bebekler geçirmektedirler. Hayatı belli zaman dilimlerine ayırıp ona göre inceleyecek olursak; ilk 4 hafta yenidoğan dönemi olarak kabul edilmektedir.

Yenidoğan

Yenidoğan döneminde kol ve bacakları kıvrıktır, havada ayaküstü tutulduğunda yürüme hareketleri yapar. Yakalama ve emme refleksleri vardır. Çevresiyle sosyal ilgisi pek yoktur. Acıktığında ağlar. Karnından yüzüstü tutulursa  baş öne düşer. Yüzüstü yattığında başını bir yönden diğer yöne çevirebilir, ancak eşyayı göremez. İşitme iyidir. Sese veya ani hareketlere irkilir.

1 Aylık Bebek

Bebek  1 aylık olduktan sonra artık ellerini yumruk şeklinde sıkılı tutar. Oturursa baş öne düşer. Kol ve bacaklardaki kıvrık/kasılı durum yumuşamaya başlar. Karnından yüzüstü tutulursa başını kısa süre düz tutabilir.

2 Aylık Bebek

2 aylık olan bebek yüzüstü yatırıldığında başını dik tutabilir. Karnından yüzüstü tutulursa  başını gövde hizasında rahatlıkla tutabilir. Dik tutulduğunda başını iyi tutabilir. Eşyayı takip eder. Artık sosyal davranışlar başlamıştır, annesini tanımaya başlar, gülümseyerek memnuniyetini ifade eder. Sesleri dinler, kendine özgü sesler çıkarır (vokalizasyon), sesleri taklide çalışır (mimik).

3 Aylık Bebek

3 aylık olan bebek ise yüzüstü pozisyonda kollarına dayanarak baş ve göğsünü kaldırabilir. Oturursa başını bir süre tutar, sonra baş sallanmaya başlar. Eşyalara uzanır, ancak hizalayıp yakalayamaz. Eline oyuncak verilirse kısa süre tutar. Eşyayı hemen görür ve iyi takip eder. Sırtüstü yatarken kendi ellerini hareket ettirerek seyreder.  Kendini koruma reaksiyonları yapmaya başlar (Dokunulursa ayağını çekme gibi). Müzikten hoşlanır, kendi kendine konuşması artar (agular).

6 Aylık Bebek

6 aylık olan bebek otururken başını rahat tutar, kısa süre oturtulmaktan hoşlanır. Yakınındaki eşyalara uzanır, yakalar ve ağzına götürür. Bunlar tamamlayıcı beslenmeye hazır olduğunu gösteren önemli bir kilometre taşıdır.  Ayakta tutulunca adım atmaya çalışır. Düğme gibi küçük cisimleri görebilir, fakat yakalayamaz. Yüksek sesle güler. Annesini ya da süt şişesini gördüğünde sevinir ve heyecan sesleri çıkarır. Elindeki eşyayı görür ve ağzına götürür. İki elini birleştirebilir.

7-9 Aylık Bebek

7-9 aylık bebekler kendisi yüz üstünden sırtüstüne dönebilir. Emeklemeye başlar. Gövdesini öne doğru eğerek yardımsız oturabilir. Ayaküstü bastırılınca zıplama hareketleri yapar. Büyükçe cisimlere uzanıp alabilir. Eşyaları bir elinden diğer eline geçirebilir. Küçük cisimleri almaya çalışır. Aynaya bakmaktan hoşlanır.  Azarlanınca ya da sevilince reaksiyon verir. Oyuncağını sallayarak oynar. Ayağını ağzına götürebilir. Öğretilirse bardaktan içebilir ve katı besinleri çiğnemeye başlar. Yabancıları yadırgamaya başlar.

10 Aylık Bebek

10 aylık bebekler yatar durumdan oturur duruma geçebilir. Tutunarak ve kendini çekerek ayağa kalkabilir. Emekleyebilir veya oturur durumda sürünebilir. Eşyayı baş ve işaret parmağıyla gösterir. Küçük cisimleri yakalayabilir. Elindekini isteyerek yere atar, düşeni almaya çalışır. İsmiyle çağrılınca reaksiyon verir. El çırpma, okşama gibi basit oyunlar oynamaya başlayabilir. Şişeyi veya bisküviyi eliyle tutup yiyebilir

12 Aylık Bebek

12 aylık bebekler bir elinden tutularak yürütülebilirler. Desteksiz bir süre ayakta durabilir. Eşyalara tutunarak hareket edebilir. Basit emirleri anlamaya ve yapmaya başlar. 2-4 kelimeyi anlayarak söyler. Top ile oynar. Giydirilirken hareketleriyle annesine yardım eder. Resimli kitaplara bakmaktan hoşlanır. Yabancıları yadırgar.

15 Aylık Bebek

15 aylık bebekler yardımsız kalkar ve yürür. Yürüyüşü paytak, adımları düzensizdir. Merdivenleri emekleyerek çıkar. Basit emirleri yapar. Kalem ile çizgi çizebilir. İki küpü üst üste koyabilir. Düğmeyi şişenin içine atar. Bildiği eşyaları ismiyle çağırır, diğer söyledikleri anlaşılmaz. İsteklerini işaretle belirtir. Altını ıslattığında annesine gösterir. (Mesane kontrolünün ilk işareti). Eşyayı yere atmaktan hoşlanır.

18 Aylık Bebek

18 aylık bebekler ise artık acemice koşar. Alçak iskemleye oturur. Bir elinden tutulunca merdiven çıkabilir. Çekmece dolap karıştırır. 3 küpü üst üste koyabilir. Düğmeyi şişeden çıkarabilir. Topu kısa mesafe atabilir. Resimleri tanır ve adlandırır. Yemeği kendisi yemeye başlar. Tepinme gibi kızgınlık reaksiyonları göstermeye başlar.

2 Yaş Dönemi

2 yaşına gelindiğinde ise rahat olarak koşar. Tek ayakla yardımsız merdiven inip çıkabilir. Topa tekme vurabilir. Kitap sayfası çevirir kapı tokmağı açar. Kağıdı ikiye katlayabilir. 2-3 kelimelik cümleler kurabilir. Ben, sen, o gibi kavramları anlayabilir. Burun ağız ve yüz kısımlarını tanır ve gösterir çatal kaşığı iyi tutar, masal dinlemekten hoşlanır. Büyük ve küçük tuvaletini haber verir. Ani seslerden korkar.