D Vitamini Bebek Gelişiminde Kilit Rol Oynuyor

D vitamini ile güneş arasındaki ilişkiyi hepimiz biliyoruz. Peki, güneş cenneti olan ülkemizde neden sık sık D vitamini yetersizliği şikayetleri ile karşılaşıyoruz? Avrasya Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Mehmet Ali Talay, D vitamininin bebek gelişimi için mutlak gerekli olduğunu söylüyor.

D vitamini ne işe yarar?

D vitamininin insan organizmasında birçok işlevi olmasına rağmen esas görevi; dolaşımda normal kalsiyum ve fosfor dengesini sağlayarak kemik sağlığının korunması ve idamesini sağlamaktır.

Klasik olarak vitaminler organizmada sentez edilmediğinden, D vitamini de diğer vitaminler gibi organizmaya dışarıdan sağlanmaktadır. Aynı zamanda yorgunluk, depresyon, kas zayıflığı, kemik ağrısına ve hatta kansere karşı bile iyi gelmektedir.

D vitamini aslında vitamin değildir, vücutta kalsiyum emilimini kolaylaştıran bir hormondur. Yağlı balık gibi bazı gıdalar dışında D vitamini ihtiyacının ortalama bir beslenmeyle giderilmesi zordur. Ama derimiz 'mor ötesi B' (UVB) ışınlarına maruz kaldığında ihtiyacı olan vitamini kolesterolden üretebilmektedir.

Türkiye’de D vitamini eksikliği oldukça sık rastlanılan bir durumdur. Bunun sebebi ise Türkiye her ne kadar güneş ışığından yararlanan bir ülke olsa da Nisan ve Ekim ayları arasında güneşi dik almaması nedeniyle D vitaminini tabii kaynaktan yüksek ölçüde sağlayamamasıdır.

D vitamini nasıl alınır?

D vitamini daha çok güneş ışığının etkisi ile (%90) deride sentez edilir. Aynı zamanda balık, balık yağı, yumurta gibi besinlerde yüksek oranda bulunması sebebiyle bu besinlerin tüketilmesi ile de organizmaya sağlanabilir.

Ancak doğal besinlerden yeterli D vitamini sağlayabilmek herkes için her zaman mümkün olmayabilir. Bu nedenle; ya süt, ekmek ve meyve suyu olmak üzere D vitamini ile zenginleştirilmiş besinlerin yeterli oranda tüketilmesi ya da ağızdan günlük önerilen miktarda D vitamini alınması gerekmektedir.

Bebekler söz konusu olduğunda ise gelişimleri açısından D vitamini almaları çok önemlidir. Çünkü yeteri oranda alınmadığında kemik ve kaslarda gelişim geriliği görülebilir aynı zamanda raşitizm gelişebilir. Bu noktada;

• Bebeklerin, üzerlerinde yalnızca bez varken; haftada 30 dakika; giyinik iken haftada iki saat,
• Gebelerin, ellerinin ve yüzünün; haftada üç kez, günde 20 dakika güneş görmesi D vitamini ihtiyacı için gereklidir.

Bebeklerde D vitamini eksikliğinin belirtileri nelerdir?

• Kemiklerde şekil bozukluğu
• Kas güçsüzlüğü
• Oturma ve emeklemenin doğru yapılamaması,
• Boyun uzamaması
• Kafatasının geç sertleşmesi,
• Motor becerilerinde gecikme
• İştahsızlık
• Halsizlik ve yorgunluk
• Uyku bozukluğu

Yeterli D vitamini alınmazsa ne olur?

D vitaminin temel işlevi bağırsaklardan kalsiyum ve fosfor emilimini sağlayarak vücudun kalsiyum/fosfor dengesini korumaktır. D vitamini yetersizliği, çocuklarda raşitizme yol açmaktadır.

Raşitizme yol açacak kadar şiddetli olmayan D vitamini yetersizliğinde ise aktif raşitizm bulguları olmasa bile bu yetersizliğin yarattığı olumsuz sonuçları gözlemlemek mümkündür. Örneğin; kemik yapım-yıkım hızında artma, osteoporoz, hafif osteomalazi ve kalça veya diğer kemiklerdeki kırık olasılığında artma gibi bulgular ortaya çıkabilmektedir. Bütün bunların yanı sıra, son yıllarda D vitamini yetersizliğinin şeker hastalığı, koroner kalp hastalığı ve tüberküloz için hazırlayıcı risk faktörü olabileceği düşünülmektedir.

D vitamini için sadece güneş yeterli midir?

Bebeğin güneşe çıkarılarak güneş ışınlarından yararlanması önemlidir. Ancak bebeğin doğrudan güneş ışığına maruz kalmaması için birçok ebeveyn bazı önlemler alıyor. Örneğin; sürülen güneş kremlerinin D vitamini sentezini %97 oranında azalttığı, ayrıca camdan geçerek gelen güneş ışınlarının sentez için uygun olmadığı bilinmektedir. Bu faktörlere kentsel hava kirliliği nedeniyle yeryüzüne ulaşan ultraviyole ışınlarının D vitamini sentezini sağlayacak dalga boyunda olmaması da eklenmektedir. Dolayısıyla bebeklerin gelişimi için sadece güneşe bel bağlamak doğru değildir.

Bebeklere hangi aydan itibaren D vitamini verilmelidir?

Ülkemizde D vitamini düşüklüğü çok sık rastlanılan bir durumdur. Bu durum daha bebeklik çağında ortaya çıkabilir. Bebeklerde D vitamini gelişim açısından çok önemli olduğundan mutlaka belli bir aydan sonra D vitamini takviyesi yapılmalıdır.  Bu noktada bebeğin hayatının ilk haftasından itibaren beslenme tarzı ne olursa olsun tüm bebeklere en az bir yaşına kadar, tercihen 3 yaşına kadar günde 3 damla D vitamini uygulanmalıdır.