Hangi Yaş Grubu Teknolojiyi Ne Kadar Süre Kullanmalı?

Çocukları dijital cihazlardan uzak tutmak zor. Hele ki evde anne baba da yoğun cep telefonu, bilgisayar vs. kullanıyorsa… Ama uzmanlar küçük çocukların dijital ekrandan uzak tutulması gerektiğini söylediği için, ailelerin mücadelesi de artıyor.  Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Çocuk Gelişimi Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Füsun Akdağ Aycibin, çocuklar için ideal teknoloji kullanımına değinerek ebeveynler ile eğitimcilere de tavsiyelerde bulunuyor. 

2 yaşından küçüklere teknolojik cihazlar uygun değil

Yapılan araştırmalar, 0-2 yaş grubundaki çocuklar için yapılandırılmamış oyun zamanının çok önemli olduğunu gösteriyor. Bu yaş grubunun uyanık oldukları zaman kısıtlıdır. Bu yüzden medya yerine gerçek dünya ile etkileşim halinde olunca çok daha çabuk öğreniyorlar.

Bu yaş grubundaki çocuklar, uygulayarak öğrenmeli ve bakımverenleri ile bilişsel, motor ve sosyal-duygusal becerilerini geliştirecek sosyal etkileşimde bulunmalılar. Araştırmalar ayrıca 0-2 yaş grubu çocukların tek başlarına medya ve teknoloji izlemelerinin uygun olmadığını da gösteriyor. 12-24 aylık çocuklar eğer videoları ebeveynleriyle birlikte izlerse ve ebeveynler videoları dil gelişimi için kullanırsa öğrenme gerçekleşiyor. Bu araştırmalara dayanarak 2 yaş altı çocukların teknoloji kullanmalarının önerilmediğini söyleyebiliriz. Ebeveynler 18 ay civarında çocuklarıyla birlikte içeriği uygun olan programları izleyebilirler.

2-5 yaş arası çocuklarda teknoloji kullanımı

Aileler ve eğitimcilerin 2-5 yaş arası çocuklar için teknolojinin evde kullanılabildiğini göz önüne almaları gerektiğini ifade eden Aycibin, “Yapılan tavsiyeler, her gün bir saatlik teknoloji kullanımının uygun olduğunu söylüyor. Bu yaş grubu için kullanılan kriterlerden biri zaman, diğeri ise içeriğin uygunluğudur. 6-8 yaş grubu için teknoloji okul ortamında araştırma ve yaratıcılık için kullanılmalı. Eğer çocukların birden fazla öğretmeni varsa tüm öğretmenler her ders için ve evde ne kadar ekran zamanı kullanıldığına dikkat etmeli. Çocuklar teknolojiyi müfredatla bağlantılı olarak kullanmayı öğrenmeli.” diyor.

Ebeveynler aktif ve pasif teknoloji kullanımını bilmeli

Teknolojinin erken çocuklukta nasıl doğru kullanılacağını anlamak için aileler ve eğitimciler tarafından teknolojinin pasif ve aktif kullanımı arasındaki farkın bilinmesi gerektiği vurgulanıyor.

Teknolojinin pasif kullanımı, genellikle çocuklar televizyonda program izledikleri ve bilgisayara baktıkları fakat etkileşimde bulunmadıkları zamanlardır.

Teknolojinin aktif kullanımı, çocukların bilgisayarı ve diğer aletleri anlamlı öğrenme aktiviteleri veya hikaye anlatımı için kullandıkları sırada gerçekleşiyor.

Ebeveynlerin ev ortamında pasif ve aktif teknoloji kullanımı ile tek başına veya bir yetişkin ile teknoloji kullanımını göz önüne alarak çocukları için uygun olan sınırları koymaları gerekiyor. Örnek verecek olursak çocuklar deneyimlerini paylaşırken fotoğraf ve hikayeler ile süslüyorlarsa, kendi müziklerini kaydediyorlarsa teknolojiyi aktif olarak kullandıklarını söyleyebiliriz.

Çocukların izleyebilecekleri içeriklerle ilgili sorulması gereken sorular

• Bu içerik çocukların öğrenmesine, ilgi duymasına, hayal etmesine ve araştırmasına nasıl yardımcı olur?
• Teknoloji kullanımından önce, teknoloji kullanımı sırasında ve teknoloji kullanımı sonrasında ne gibi sosyal etkileşimler oluyor? (anne-baba ile konuşma gibi)
• Büyüme ve gelişmesine katkıda bulunması için çocuğun nelere gereksinimi vardır? Bu teknoloji çocuğun gereksinimlerine, yeteneklerine, becerilerine, ilgi alanına ve içinde bulunduğu gelişim evresine uyuyor mu?

Yetişkinler sınır koyarken dengeli davranmalı

Teknolojinin erken çocuklukta kullanıldığında öğrenme programına entegre edilmesinin önemine değinen Aycibin, “Teknoloji; resim malzemesi, oyun malzemesi ve kitaplar gibi diğer öğrenme araçlarıyla dönüşümlü kullanılmalı ve çocuğun kendini ifadesine fırsat verilmelidir. Yetişkinler çocuklarla teknolojiyi kullanırken dengeli davranmak zorundalar. Sınırlar koyarken çocukların gelişim seviyesini ve gereksinimlerini gözönüne almalılar. Yetişkinler teknolojiyi çocuklarla tanıştırırken teknolojiyi olumlu etkileşimde kullanarak ve çocukların tek başlarına kullanmasından önce birlikte kullanarak rol model olmalılar.” diyor. Çocukların teknoloji kullanımında ailelere ve eğitimcilere yol gösterici olabilecek ilkeler ise:

• Teknoloji doğru kullanılırsa eğitici ve öğretici olur.
• Teknoloji tüm çocuklarda öğrenme fırsatlarını artırmak için kullanılmalıdır.
• Teknoloji ebeveynler, aileler, eğitimciler ve küçük çocuklar arasındaki ilişkiyi güçlendirmek için iyi bir araçtır.
• Teknoloji yetişkinler ve akranlar ile etkileşimde bulunulur ve birlikte izlenirse öğrenme için daha etkili olur.