Kardeş Kıskançlığına Karşı Anne Babalara Öneriler

Birçok çocuk kardeşinin olmasını ister, ancak kardeş doğumu ile de yoğun bir kıskançlık yaşamaya ve anne babaları zorlamaya başlarlar. Önceleri sürekli kardeş isteyen bir çocuğun bu isteği gerçekleştikten sonra neden kardeşini kıskandığı, hatta ona düşman gibi davrandığını anlamak ilk başta zordur. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uz. Dr. Ülkü Korkmaz, çocukta oluşan rekabet duygusuyla mücadele etmenin yolları hakkında anne-babaları bilgilendiriyor.

Kıskançlık insanoğlunun en doğal, en evrensel duygularından birisidir. Kıskançlık sevilen kişinin başkasıyla paylaşılmasına katlanamamak olduğuna göre, sevginin bulunduğu her yere girer. Çocuk için de en değerli varlık anne-baba olduğuna göre onu başkalarıyla paylaşmak kolay, dayanılır bir duygu değildir. Annesinin ya da babasının kucağında "yabancı" bir çocuk görme düşüncesi bile ebeveyninin sevgisini yitirme korkusuyla daha yeni bir kardeş geleceğini öğrendiği anda çocuğun içini sızlatmaya başlar. Kardeş doğumu bu ve diğer nedenlerle çocuk için zorlayıcı bir yaşam olayıdır.

Büyük kardeşler aile içindeki hakimiyeti kaybetmekten korkar!

Yeni doğumla birlikte büyük çocuk kendisine daha önceden sunulan ilgi ve dikkati artık ailenin yeni üyesiyle paylaşmak zorundadır. Bir anda büyük çocuk konumuna girmiştir ve bu aslında onun çok da arzu ettiği bir durum değildir. Aile içerisindeki eski hakimiyetini büyük ölçüde kaybedeceğine inanan büyük çocuk kendisi için bu denli önemli olan ebeveyn ilişkisini tekrar kazanmak adına gelişimsel seviyesine göre tekrar bebek gibi olma, küçük kardeş yokmuş gibi davranma, eskisine göre daha saldırgan veya durgun olma ya da küçük kardeşle ilgili olumsuz sözler sarf etme vb. gibi çeşitli tepkiler gösterebilir.

Anne-baba olarak neler yapabilirsiniz?

• Çocuğunun, kardeşini kıskandığını gözlemleyen aileler nasıl davranacakları konusunda endişeye düşerler. Halbuki anne-baba olarak öncelikli amacınız; kıskançlığı kaldırmak yerine o duyguyu yatıştırmaya çalışmak olmalıdır.
• Öncelikle çocuğunuzu annenin hamilelik döneminde bir kardeşi olacağına psikolojik olarak hazırlayın. Aileye yeni bir üyenin geleceğini, bir kardeşi olacağını anlatın, evde bu yüzden bazı değişikliklerin olabileceği söyleyin.
• Çocuğunuza bebeğin doğmasıyla sevgi ve ilginin değişmeyeceğini sözlerinizle birlikte davranışlarınızla da gösterin. Onunla yaptığınız eski aktivitelerde çok fazla değişiklik olmamasına dikkat edin.
• Yeni doğan bebeğe gerek aile üyelerinden gerekse misafirlerden aşırı sevgi ve ilgi gösterisinde bulunulmamasına dikkat edin.
• Bebeğe zarar vermesinin kesinlikle kabul edilmez olduğunu net bir dille anlatın.
• Çocuğunuz 4-5 yaşlarında ise yeni bebeğin gelmesiyle hemen anaokuluna göndermeyin. Bu durum kardeş kıskançlığını körüklediği gibi çocukta okul sendromunun gelişmesine yol açabilir.
• Eğer bebeğe onun giysilerini verecekseniz, bunu ona danışın.
• Bebeğin bakımında onun yardımını isteyin. Ona eğlenceli ufak sorumluluklar verin. Onun yardımından haz aldığınızı söyleyin, onu övün.
• Bebeksi davranışlara geri dönüldüğü gözlemlendiğinde onu ayıplamayın, ona kızmayın, eleştirmeyin ya da cezalandırmayın; onunla bu durumu konuşarak halletmeye çalışın.

Kardeşler arasındaki yaş farkının kıskançlığa etkisi var mıdır?

Kıskançlık derecesinde rol oynayan bir başka etkende kardeşler arasındaki yaş farkıdır. Yaş farkı az olan kardeşlerde kıskançlığın görülme sıklığı, yaş farkı fazla olanlara oranla biraz daha yüksektir. İnsanlar ve akrabalar da bazı olumsuz düşüncelerin doğmasına neden olabilirler. Kendisinden büyük bir kız kardeşi olan çocuğa saçlarının neden ablası gibi olmadığını sormak, ablaya da kardeşinin boyunun onu yakaladığını söylemek olumsuz etkileri olan yaklaşımlardır. Çocukların birbirleriyle rekabete girmelerini sağlayabilir. Ayrıca anne-babanın anlaşmazlığı, çocukların taraf tutmaya zorlanması da olumsuz yaklaşımlardır. Anlaşamayan ebeveynler kendilerine yakın gördükleri çocukla daha iyi ilişkiler geliştirebilir. Bu da aile içerisinde kutuplaşmalara neden olduğu gibi kardeşler arasında da kıskançlığa neden olabilir.