Hamilelikte Artan Folik Asit ve Magnezyum İhtiyacı

Anne karnında bebek gelişimi, anne adayının beslenmesiyle doğrudan bağlantılı bir konudur. Bebeğin gelişimi için gerekli vitamin ve minerallerin eksik olması hem bebekte hem de anne adayında ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Gebelik döneminde ihtiyacı artan vitamin ve mineraller arasında folik asit ve magnezyum da var.  Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Meral Sönmezer, bu önemli ikili hakkında bilgiler veriyor. 

Gebelik dönemindeki kadınlarda enerji ve vitamin-mineral ihtiyacında artış görülür. Gebelikte yetersiz beslenme, vitamin ve mineral eksikliği bebeğin sağlığını olumsuz etkileyeceğinden, gebelik öncesinde annenin vücudunda eksik olan vitamin ve minerallerin belirlenmesi ve bunların yerine konulması, aynı zamanda annenin gebelik döneminde dengeli ve sağlıklı beslenmesi oldukça önemlidir. Özellikle son trimesterde annenin beslenme durumu ve aldığı kilo, fetüsün doğum ağırlığı ile yakından ilişkilidir.

Hamilelikte anne adayının ihtiyaç duyduğu; folik asit, magnezyum, kalsiyum, demir gibi önemli vitamin ve minerallerin belirlenmesi ve doktor kontrolü ile takviye olarak kullanılması, sağlıklı bir gebelik dönemi geçirerek, sağlıklı bir bebek dünyaya getirmek için önem verilmesi gereken konulardan biridir.

Hamilelikte folik asit neden önemli?

Folat, B9 vitamininin besinlerde doğal olarak bulunan şekli iken, folik asit ise sentetik olarak üretilen folat türevidir ve ilaç olarak üretilir. Hamilelik öncesi ve hamilelik dönemi boyunca alınan folik asit takviyesinin birçok hastalığa karşı koruyucu olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla bebeğin anne karnındaki gelişimi için oldukça önemli bir vitamin olan folik asit tüketimine planlı gebeliklerde gebelikten 3 ay önce başlanmalıdır.  

Vücudun birçok farklı fonksiyonunda rol alan folik asit özellikle; vücudun yeni hücreler üretmesine ve üretilen hücrelerin korunmasına, DNA ve RNA’nın oluşturulmasına ve kırmızı kan hücrelerinin oluşumuna yardımcı olur. Bu nedenle özellikle gebelik ve çocukluk dönemi gibi gelişim dönemlerinde bu vitamine olan ihtiyaç artmaktadır.

Yetişkinler için günlük tüketilmesi önerilen folik asit miktarı 400 mikrogramken (mcg), bu ihtiyaç gebelik ve emzirme döneminde olan kadınlarda günlük 800 mikrograma kadar çıkabilmektedir. Hamilelik döneminde folik asit ihtiyacının besinlerle karşılanması daha da zorlaştığından, folik asit takviyesi alınması önerilir. Yine de folik asit takviyesinin yanı sıra folik asitin doğal formu olan folat içeren besinlerin tüketimine de özen gösterilmelidir.  Bunun için anne adayları, yeşil yapraklı sebzeler, yumurta, mercimek, kuru fasulye, badem, fındık, fıstık gibi besinler tüketerek folat ihtiyacını karşılayabilir.

Hamilelikte folik asitin faydaları

• Erken doğum, düşük ve doğumsal anomali gelişim riskini azaltır.
• Bebeğin hücre gelişimi ve sinir sistemi gelişiminde oldukça önemlidir.
• Nöral tüp defektleri olarak bilinen, bebeklerin omurilik ve beyin gelişiminde ortaya çıkan doğumsal kusurlara karşı koruyucudur. Özellikle, en yaygın sinir yolu kusurlarından olan ve açık omurga olarak bilinen spina bifida gibi ciddi sorunların çoğu, folik asit tüketimi ile önlenebilmektedir.
• Çeşitli kalp rahatsızlıkları ile ilişkili olan homosistein seviyesinin düşürülmesine katkıda bulunarak kalp sağlığının korunmasına yardımcı olur.
Özellikle, bebeğin beyin ve spinal kord gelişiminin meydana geldiği hamileliğin 3. ve 4. haftalarında folik asit ihtiyacı artmaktadır. Dolayısıyla anne olmak isteyenlerin hamile kalmadan önce folik asit takviyesine başlaması ve folik asit eksikliğini gidermesi daha avantajlı olacaktır. Folik asit vücutta depolanmadığından her gün düzenli olarak tüketilmelidir.

Folik asit eksikliği hamilelikte hangi sorunlara yol açar?

Vücuda oksijen sağlayan sağlıklı kan hücrelerinin oluşmasına yardımcı olan folik asitin eksikliği; büyüme geriliği, üreme sağlığında bozulma, kansızlık ve kalp hastalıkları gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açacağından, folik asit her yaştan insan için gereklidir ve özellikle hamilelikte alınması gereken vitaminlerin başında gelir. Hamilelikte folik asit eksikliğinin yol açtığı başlıca sorunlar:
• Omuriliğin dış ortama açık olması (Spina Bifida)
• Düşük, erken doğum
• Yeni doğan bebek ölümü
• Plasentanın gebelik sırasında ayrılması
• Megaloblastik anemi

Bebeğin vücudunda ilk gelişen sistemlerden biri sinir sistemidir ve folik asit özellikle sinir sisteminin gelişiminde önemli bir rol oynar. Hamilelik döneminde folik asitten yetersiz beslenen gebelerin bebeklerinde sinir tüp bozukluğu (nöral tüp defekti) hastalığı olan spina bifida görülmektedir.

Dolayısıyla hamile kalmayı planlayan kadınların mutlaka folik asit düzeylerini kontrol ettirmeleri ve ihtiyaç duyulması halinde doktor takibinde folik asit hapı kullanmaları gerekmektedir. Kullanılması gereken folik asit miktarı ise gebelik öncesinde ve ilk trimesterde günlük 400 mcg olarak önerilmekle beraber, sizin ihtiyacınız olan miktar doktor kontrolü ile belirlenmektedir.

Hamilelikte magnezyum neden önemli?

Sağlıklı bir gebelik dönemi geçirilebilmesi için magnezyum  önemli bir mineraldir. Magnezyumun hem anne adayı, hem de bebek açısından pek çok olumlu etkisi bulunur. Anne karnındaki bebeğin sağlıklı bir şekilde gelişimini tamamlayabilmesinde magnezyumun rolü büyüktür. Vücudumuz için hayati önem taşıyan ve yaşamsal faaliyetlerimiz için gerekli olan minerallerden biri olan magnezyumun eksikliği, kas ve sinir hastalıklarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Magnezyum vücudun kendi başına üretemediği ve sürekli dışarıdan alınması gereken bir mineraldir. Hamilelik ve emzirme dönemindeki bir kadının günlük ihtiyaç duyduğu magnezyum miktarı 300-360 mg arasındadır. Bu miktarın besinlerden karşılanamaması durumunda, doktor kontrolünde magnezyum takviyesine başlanır.

Yanlış beslenme tarzı ve yanlış pişirme tarzı (kaynatma, kızartma gibi yüksek ısılarda hazırlanan), besinlerdeki magnezyum miktarını azaltır ve vücudun yeterli miktarda magnezyum alamamasına sebep olur. Magnezyumdan en zengin sebzelerin başında ise ıspanak, yeşil fasulye, brokoli ve lahana gelir. Bunların yanı sıra kabak ve ay çekirdeği, yer fıstığı, badem ve kaju gibi yemişler de magnezyum açısından zengindir fakat yüksek kalorili olan bu besinlerin tüketim miktarına dikkat edilmesi gerekir. Günlük öğünlerinize bu besinleri doğru miktarlarda ekleyerek magnezyum açısından zengin bir beslenme düzeni oluşturabilirsiniz.

Magnezyum eksikliği hamilelikte hangi sorunlara yol açar?

Anne adayının, hamilelik boyunca vücudunun ihtiyaç duyduğu yeterli miktarda magnezyumu sağlayamaması birçok problemi beraberinde getirir.
• Magnezyum eksikliği rahim kasılmalarına yol açar ve erken doğumlara sebep olur.
• Hamilelik döneminde kasık ve bacak kramplarına neden olur.
Bunların yanı sıra mide bulantısı, kusma, iştahsızlık, yorgunluk, halsizlik, güç kaybı, uyku problemleri, preeklampsi gibi sorunlar da magnezyum eksikliğinin bir belirtisi olabilir.

Hamilelikte magnezyumun faydaları nelerdir?

• Magnezyum hamilelikte uykusuzluğu önler ve kaliteli bir uyku sağlar.
• Mide bulantılarını azaltır.
• Kas ve sinir sistemini düzenler.
• Kasların ve sinirlerin gevşemesini sağlayarak stresi azaltmaya yardımcı olur.
• Kas kasılmalarının düzenleyerek kramp ve spazmları önler.
• Kan basıncını ve kan şekerini düzenler.
• Rahim kasılmalarına bağlı erken doğum riskini azaltır.
• Kemik erimesi riskini azaltır, ayrıca bebeğin sağlıklı bir kemik ve diş yapısının oluşmasında yeterli düzeyde magnezyum alımı önemlidir.
• Kalp kaslarını korur.
• Vücuttaki enzimlerin doğru bir şekilde çalışmasını sağlar.
Dolayısıyla, anne adayında magnezyum eksikliği olması halinde hamilelikte magnezyum takviyesi almak, sağlıklı bir gebelik dönemi geçirmek adına oldukça önemlidir. Hamilelikte magnezyum kullanımı ise mutlaka doktorunuzun kontrolünde olmalıdır.