Gece Terörü Nedir?

Uykuya dalamama, yalnız yatmama, kâbus görme sorunlarının gerisinde psikolojik problemler bulunabilir. Özellikle anne babası ile yeterli iletişimi kuramayan çocuklarda uyku sorunları daha sık görülüyor. Uzman Klinik Psikolog Aynur Sayım, çocuklarda ortaya çıkan uyku sorunlarının çocuğun gelişimi üzerinde olumsuz etkilere yol açabileceğini belirterek, önemli bilgiler veriyor.

Anne babaların en fazla yakındıkları konuların başında gelen, çocuklardaki uyku sorunları, nedeni iyi anlaşılmazsa çözümü kolay bulunmayan ve anne babayı yıpratan bir sürece dönüşebiliyor.

Çocukta uyku sorununun pek çok nedeni olabilir. Bu nedenler, fiziksel ve duygusal kaynaklı olabiliyor. “Çocuğumu yatağına yatıramıyorum, yatmak istemiyor, yalnız yatmak istemiyor, yanımıza geliyor, korkuyor, sık sık uyanıyor, uykuda diş gıcırdatıyor” gibi şikayetlerle uzmanlara başvurulabiliyor.

Doğumdan itibaren ilk yıl, bebeğin bedensel gereksinimleri ve şikâyetleri, ortamın ısısı, gürültü, annenin bebek ile kurduğu güven ilişkisi, ihtiyaçlarını karşılama biçimi, annenin psikolojisi, uykuyu etkiler. Bebek, acıkır, gazı vardır, diş çıkartıyordur, reflüsü vardır. Uyku, bebek gelişimi açısından temel gereksinimdir. Her çocuğun uyku alışkanlıkları ve gereksinimi farklılıklar gösterir. Yeni doğan bebekler günde 16-17 saat uyurlar fakat bu, sık aralıklarladır.

İkinci yıldan sonra ortaya çıkıyor

Uyku sorunlarının büyük kısmı ikinci yıldan itibaren ortaya çıkar. Uykuya dalma sıklıkla zor olur. Sonraki dönemlerde de korkular, çocuğun anksiyetesinin yüksek olması, uyurgezerlik, diş gıcırdatma görülmeye başlar. Çocuklar davranış diliyle konuşurlar. Eğer bir sorun yaşıyorlarsa bunu, davranış sorunlarıyla ifade ederler. Uykuya dalmada zorluk ve uyku bölünmeleri, uykuda alt ıslatma,  genellikle çocukta sorun alanının habercisidir.

Doyurucu ilişki eksikliğine dikkat

Çocuk, anne babadan ayrılıp odasına geçmek istemeyebilir. İçeride bir hareket, dinamizm vardır ya da anne ya da baba geç geliyordur veya çocukla aralarında yeterli iletişim yoktur, onlarla doyurucu bir ilişki yakalayamayan çocuk da yatağına gitmek istemez, iletişimi devam ettirme peşindedir.

Yaşadığı sorunlar uyku kalitesini bozar

Anne baba arasında sorunlar, kavgalar veya anne-babanın psikolojik sorunları varsa; çocukla iyi, güven veren bir ilişki tarzları oluşmamışsa; çocuk, kardeş kıskançlığı yaşıyorsa; okul, öğrenme, uyum sorunları varsa, çocuğun anksiyetesi yükselir. Bu huzursuzluk, uyku kalitesine yansır. Korkuyorum diyebilir, anne babaya yakın olmak isteyebilir, hele ki küçük kardeş anne-babanın odasında ve o ayrı odada yatıyorsa, o odaya gelme girişimi genellikle olacaktır.

Geçiş nesnesine bağlanabilir

Çocuk anneden ayrışmaya tahammül edemediği dönemde, bu her çocukta değişken olmakla birlikte, 2-3 yaş arası olur, bir geçiş nesnesine bağlanabilir. Bu bir battaniye, annenin bir eşyası, yumuşak bir oyuncak olabilir. Bundan dolayı çocuğu yargılamamak, o eşyayı yok etmemek gerekir. Çünkü çocuğun gelişiminde bir anlamı vardır bu nesnenin, bir sonraki döneme geçebilmesi için, çocuk kendisine bir yol bulmuştur.

Nörolojik sorunların neden olduğu uyku sorunları da olabileceği için bu durumlarda bir nörolog yardımına başvurmak gereklidir.

Gece terörü yaşayabilir

Uyurgezerlik ve uykuda konuşma çocuk derin uykuda iken oluşur ve genetik özellik gösterebilir. Yani ailesinde gece konuşan ve gezen biri varsa çocukta da bu özellikler görülebilir. Gece terörü ise, genellikle uykuya daldıktan birkaç saat sonra görülen şiddetli panik nöbetine benzer. Çocuk korku içinde kendinde değildir. Amaçsız hareketler yapar. Sonra sakinleşir ve yeniden uykuya dalar.

Ailenin yaklaşım biçimi önemli

Çocuğun uyku düzeni ailenin tutumuyla ilgilidir.  Aile, disiplinde yetersiz kalıyorsa, çocukta diğer davranışlarında olduğu gibi bu konuda da dirençler olabilecektir. Çocuk da iç disiplinini oluşturamayacaktır. Ailelerin uyku sorunu olan çocuğa yaklaşım biçimi de sorunun çözülmesi veya pekişmesi açısından önemli role sahip. Nedenini anlamadığımız bir sorunu çözme çabasına girersek, yanlış davranmış oluruz. Bu sayılan nedenlerden hangisi yaşanıyorsa, o neden üzerinde çalışılmalıdır.

Çocukta uyku sorunu yaşanıyorsa, bir çocuk-ergen psikiyatristinin muayenesi, nörolog desteği gereken durumlarda psikiyatrist- nörolog işbirliğinin sağlanması, tanı sonrası, tedavi programının yapılması gerekir. Psikolog çalışmalarında da çocuğun psikoterapisi, ailenin ve okulun danışmanlığı ile birlikte götürülmelidir. Ailelerin yaklaşımı yargılayıcı, cezalandırıcı ve empatiden uzak olursa, sorun artabilir ve tabloya,  davranış sorunları da eklenebilmektedir.