Böcek, Arı, Kene Isırması-3: Çocuğunuzu Böcek Isırırsa...

Çocuğunuzun böcek ısırığına alerjisi olup olmadığını nasıl öğrenebilirsiniz?

Tanı temel olarak klinik öyküye dayanır. Geçmişte meydana gelmiş böcek sokmasının niteliği, reaksiyon süresi, klinik semptomları ile tedavi süreci detaylı gözden geçirilmelidir. Böceğin cinsinin belirlenmesi önemlidir. Sağlıklı çocukların çok az kısmında o böceğe özgü IgE antikorları tespit edilebilmektedir.

Klinik öyküsü olan hastaların çoğunda deri testi sonucu pozitiftir. Böcek sokmasından günler veya haftalar içinde bazı hastalarda deri testi sonucu negatif olabilir. Bunun için deri testleri 4-6 hafta sonra tekrar edilmelidir. Deri testleri anafilaksi önlemleri alınarak ve uzman kişiler tarafından uygulanmalıdır.

Deri testinin duyarlılığı ile klinik bulguların şiddeti arasında ilişki yoktur. Yani deri testi yanıtlarının zayıf olduğu çocuklarda ölümcül anafilaktik reaksiyonlar olabileceği unutulmamalıdır.

Tanı için serumda venoma özgü IgE düzeyi ölçülebilir. Deri testine göre duyarlılığı düşüktür. Ancak deri testlerinin uygulanamadığı durumlarda (antihistaminik ilaç kullanımı, cilt lezyonlarının varlığı, ağır sistemik reaksiyon riski vb.) yapılabilir.

Böcek alerjilerinde tedavi ve korunma yolları

Reaksiyon olmayan sokmalarda çoğunlukla tedavi gerekmez. Soğuk kompres veya analjezikler ağrı ve şişliği azaltmak için kullanılabilir.

Geniş lokal reaksiyonların tedavisinde, genellikle soğuk kompres uygulanması reaksiyonun genişlemesini önlemede yararlıdır. Antihistaminik ve topikal steroidler ise ağrı ve kaşıntıyı azaltır. Özellikle baş ve boyundaki geniş ve ciddi lokal reaksiyonların tedavisinde oral kortikosteroidler kullanılabilir.

Sistemik reaksiyonların tedavisinde acil müdahale gerekmektedir. Adrenalin ilk seçilecek ilaçtır. Erken tanı ve uygun tedavi en önemli prensiptir.

Bazı hastalarda anafilaksi uzun sürer veya 6-24 saat içinde birkaç kez tekrarlayabilir. Bu nedenle anafilaksi geçiren hastalar düzeldikten sonra gözlem altında tutulmalıdır.

Böcek sokması sonrasında sistemik reaksiyon gözlenen hastalar mutlaka allerji ve immünoloji uzmanlarına yönlendirilmelidir.

Çocuğunuzu böcek ısırırsa ne yapabilirsiniz?

• Böceğin soktuğu yer su ve sabunla yıkanmalıdır.
• Buz uygulanması şişliği ve ağrıyı azaltır.
• Kaşıntı fazla ise deri üzerine antihistaminik veya steroidli krem sürülebilir.
• Çocukta nefes darlığı, bulantı, kusma, baygınlık, deride döküntü, aşırı kaşıntı görülür ise acilen hastaneye başvurulmalıdır.
• Evde antihistaminik şurup var ise bebeğe veya çocuğa uygun dozda doktor önerisi ile hemen verilmelidir.
• Kene ısırması durumunda kene çıkarılmaya çalışılmamalı acilen sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
• Arı, zehirli bir keseye bağlı iğnesini bırakabilir. Zehirli kesesinin ucunu sıkıştırmadan bir kazıma hareketi ile olabildiğince çabuk çıkarmak önemlidir. Bölge temiz su ve sabun ile yıkanarak soğuk uygulama yapılabilir. İyileşme görülene kadar günde iki veya üç kez soğuk ıslak bir beze sarılı bir buz paketi uygulanmalıdır. Acı ve ağrı için ağrı keseci verilebilir.
• Arı sokması, alerjisi olan çocuklarda anaflaktiksi’ye sebep olabilir. Dilde şişme, nefes darlığı vb  belirtilere karşı duyarlı dikkatli olunmalıdır. Oluşabilecek allerjik reaksiyona karşı önlem amaçlı ve kaşıntı için ağızdan alınan antihistaminik şurup verilebilir.
• Ağız bölgesinde herhangi bir yerinde bir sokma acil tıbbi müdahale gerektirebilir. Çünkü bu durum hızla solunum yollarını tıkayabilecek şiddetli şişmeye neden olabilir.
• Sokulan bölgede şişlik, kızarıklık ve ağrı 3 günden fazla sürüyorsa, bir enfeksiyon belirtisi olabilir.

Arı sokmasından sonra çocukta
• Hırıltılı solunum veya solunum yetmezliği
• Boğaz veya göğüste sıkışma
• Dudakların, dilin veya yüzün şişmesi
• Baş dönmesi veya bayılma
• Mide bulantısı ya da kusma olması durumunda acilen 112 aranmalıdır.
• Anafilaksi geçirme öyküsü olan çocuklarda mutlaka adrenalin oto-enjektör yanımızda bulundurulmalıdır.

Çocuklarınızı böcek sokmalardan korumanın yolları

• Arıların yuvalarından uzak durulmalıdır.
• Parlak renkli giysiler, sentetik giydiler ve parfüm kolonya gibi kokuları kullanmaktan kaçının.
• Piknik yaparken dikkatli olun özellikle arılara karşı …
• Çocuğunuzun parkta, bahçede çıplak ayakla dolaşmasına izin vermeyin.
• Sıcak aylarda düzenli olarak evinizi temizleyerek pire ve tahtakurusu oluşumunu önleyin.
• Sıcak havalarda havuz veya gölet gibi sivrisineklerin ürediği bölgelerden uzak durarak sivrisineklerden kaçının.
• Çocuklar dışarı çıkarken organik bitkisel böcek kovucuları uygulayın.
• Keneden korunmak için çim ve ahşap alanlarda yapılan gezintiler sonrası çocuklarımızı kontrol edelim ve duş aldıralım. (Kontrol edilmesi gereken en önemli yerler kulakların arkası, kafa derisi, boynun arkası, koltuk altları, kasık bölgesi ve dizlerin arkasıdır.)
• Evcil hayvanlar içeri girdiklerinde kontrol edilmelidir.
• Açık havada kamp, yürüyüş vb. yaparken sinek ve böcek kovucu kullanılabilir. Ancak bunların içeriklerine dikkat edilmelidir. Çocuklar için özel üretilmiş olanlar önerilen dozlarda kullanılmalıdır.  Ürünün hangi yaşlar için uygun olduğu kontrol edilmeli ve gereğinden fazla kullanılmamalıdır.
• Çocuklarınız ormanlık alanlarda bulunduğunda, ince ama uzun kıyafetler giydirin. Mümkün oldukça deriyi örtülü tutun. Çimen üzerinde yürürken ayakkabı ve çorap giyin. Bahçe işleri yaparken eldiven kullanın.