Kaynaştırma Eğitimi

Kaynaştırma uygulamaları son yıllarda giderek yaygınlık kazandı ve neredeyse her sınıfta bir veya daha fazla kaynaştırma öğrencisi bulunur oldu. Söz konusu uygulama beraberinde ciddi sorunlar getirmektedir. Bunların en önemlisi kaynaştırma öğrencisinin olduğu sınıfın öğretmenlerinin yaşadıkları sorunlardır. Diğer bir sorun ise, birçok kaynaştırma öğrencisinin kaynaştırma ölçütlerine uygun nitelikler taşımamasıdır. Böyle bir durumda öğretmenlerin yaşadıkları sorunlar daha da artmaktadır.

Öğretmenlerin yaşadıkları sorunların başında ne yapacağını bilmeme ve uygulamaya karşı ön yargılara sahip olma gelir. Bir başka ifadeyle öğretmenin, uygulama hakkında yeterince bilgilendirilmeden uygulamanın içine atılmasıdır.

Öğretmen zaten bir takım önyargılara sahiptir; ayrıca gelen öğrencinin kim olduğunu ve ne tür özelliklere sahip olduğunu bilmemesi öğretmenin olumsuz duygularını pekiştirmektedir. Öğretmenlerin kaynaştırma öğrencilerini kabullenmesi ile ilgili yapılan araştırmalarda yüzde doksanlara varan oranlarda olumsuz görüş belirtikleri ortaya çıkmıştır. Yani öğretmenlerin büyük bir kısmı sınıfında kaynaştırma öğrencisi istememektedir. Öğretmenin olumsuz tutumuna rağmen, yönlendirilmesi yapılan öğrenici sınıfa alınmaktadır.

Her ne kadar zamanla öğretmenlerin tutumunda iyiye doğru giden bir değişim görülse de sonuçta çok yönlü bir zarar tablosu ortaya çıkmaktadır. Öğretmenin kaynaştırma öğrencisine olan olumsuz tutumu, ister istemez davranışlarına yansıdığı için normal öğrenciler de kaynaştırma öğrencisine karşı olumsuz bir tutum geliştirebilirler. Böylece çocuğu aralarına almak yerine onu yalnızlığa iterler. Bu da kaynaştırmada beklenen olumlu sonucu vermediği gibi hem kaynaştırma öğrencisine hem de diğer öğrencilere zarar verir.

Birçok sınıfta çocuk günah keçisine dönüştürülür. Her türlü olumsuz olayın faturası ona kesilir. Önemsiz ve zararsız birkaç davranışı öğrenciler tarafından büyütülerek şikayet konusu haline getirilir. Şikayetleri alan öğretmenler de çoğu zaman bunu olumsuz bir tepkiyle sonuçlandırır.

Kaynaştırma ile ilgili diğer bir sorun ise, normal gelişim gösteren çocuk ailelerinin kaynaştırma öğrencisine karşı olan olumsuz tutumlarıdır. Söz konusu ailelerin kaynaştırma öğrencisini istememelerinin birçok sebebi vardır. Bunlardan ilki ve en önemlisi çocuklarının okul başarısını düşürmesi; ikincisi olumsuz davranışlarını kendi çocuklarına bulaştırması, yani onları etkileyerek olumsuz davranışlarının çocukları tarafından taklit edilmesi/öğrenilmesi; üçüncüsü ise çocuklarına zarar vermesi…

Bütün bu kaygılar veliler tarafında sıkça gündeme getirilir ve bazen öğretmene veya okul idaresine şikayet olarak yansıtır. Öyle ki ailelerin bir kısmı çocuklarını tembihlerken, kaynaştırma öğrencisinden uzak durması gerektiğini sıkça dile getirir, hatta bir kısmı ise çocuktan söz ederken, “deli” kavramını bile kullanmaktan çekinmez.

Birçok okulda veli ve öğrenci şikayetleri, öğretmenlerin olumsuz tutumuyla birleşince çocuğun sınıftan atılmasına neden olabilmektedir. Bu her ne kadar bir zafer olarak görülse de, aslında hem normal çocuk ailelerinde, hem normal çocuklarda, hem de öğretmende suçluluk duygularının ortaya çıkmasına ve travmatik bir süreç yaşamalarına yol açabilir. Ayrıca gerek okulda geçen sürede var olan olumsuz yaklaşım, gerekse okuldan atılma süreci hem kaynaştırma öğrencisinde, hem de ailesinde ruhsal sarılmalara yol açarak, onların da travmatik bir süreç yaşamalarına yol açabilir. Aynı zamanda hem okul idaresi, hem de rehberlik servisi paylarına düşen olumsuz yansımaları yaşarlar. Oysa kaynaştırma süreci doğru bir planlamayla yapılsa, bütün zararlar herkes açısından yarara dönüşebilir.